بسم الله الرحمن الرحیم

نام کتاب: زن در اسلام، راهنمای جامع نظرات و فتواهای سید احمدالحسن ع درباره زن

تاریخ انتشار: 2021 م، 1442 ه ق، 1401 ه ش

گردآوری: دکتر ابتسام احمد، دکتر هیفاء بهبهانی، دکتر زینب الشمری، ساره العامری، بیبی العندلیب، انوار االسد، هند السعد، سحر عطایی، لطیفه القالف، فردوس المصل،ی زینب المحمداوی، نسمة العامری

مترجم: گروه مترجمان انتشارات انصار امام مهدی ع

زبان کتاب: فارسی

معرفی:

« مهم‌ترین ویژگی که زن را متمایز می‌کند زن‌بودنش است که بمعنای مهربانی و لطیف‌بودن و دلسوزی و هم‌دردی و انصاف‌داشتن با ستمدیدگان است؛ که بمعنای راه حل‌های ملایم، دلسوزانه و عادلانه است.

زن بمعنای عشق و مهربانی شدید است، نه بمعنای نفرت و کینه‌ها.

بطور خلاصه، زن طرف دیگری در برابر مرد است.

جنبۀ لطیف بدون خشونت

در برابر جنبۀ خشونت و تعصب مرد و رفتار درشت خشن، در بسیاری اوقات.»

این کلمات را فقط کسی می‌تواند بر زبان براند که به زن با دیدۀ انصاف بنگرد؛ منصفانه آن هم در زمانه‌ای که بنا به دلایل متعدد بسیاری از حقوق زنان پایمال شده است، از جمله برداشت‌های نادرست روایات دینی، و آداب و رسوم اجتماعی، عده ای زن را مایۀ شرمساری می‌دانند که باید از نظرها و از مشارکت در جامعه پنهان داشت، و عده‌ای دیگر او را کالایی می‌دانند که فقط برای ارضای غریزه کاربرد دارد؛ و در هر دو حالت، رفتار با زن عبارت بوده است از تحقیر و بی‌ارزش‌شمردن و ابتذال؛ و نتیجۀ چنین دیدگاه‌های مختلف، به واکنش‌های فمینیستی در سراسر جهان منجر گردید. در نتیجه گاهی زنان به شخصیتی انتقام‌جو، و گاهی نیز به موجودی ضعیف و شکسته‌شده تبدیل شدند؛ و در چنین کشمکش‌هایی زنان از ایفای نقش واقعی خود منحرف شدند، و جهان نیز به شیوه‌ای نادرست شروع به تعامل با آن‌ها نمود، و بسیاری از متفکران مسلمان و غیرمسلمان بر آن شدند که این موجود را مورد کنکاش قرار دهند.

دیدگاه‌های متفاوتی دربارۀ زن و نقش او و رویکرد دین آسمانی نسبت به او، پا به عرصه نهاد، و در میان تمامی این تصورات، یافتن کسی که در برابر زن انصاف به خرج دهد او را بدور از افراط و تفریط در جایگاه شایستۀ خودش قرار دهد سخت و دشوار می‌نمود؛ همان جایگاهی که کرامت زن را برایش حفظ می‌کند، و حقوقش را مصون، و پاکدامنی‌اش را نیز محفوظ می‌دارد، و در عین حال به او فرصت می‌دهد تا عنصری فعال در جامعه باشد که صدایش شنیده می‌شود. این همان انصاف است که هر زنی آرزویش را دارد، و همانی است که باعث می‌شود واکنش‌های انفعالی فعلی زنان، پایدار گردد و آرام گیرد و چه بسا از بین برود؛ چراکه این بار، راه چاره - از نظر علمی و دینی و اجتماعی- دقیق و فراگیر خواهد بود؛ یعنی راه حلی جهان‌شمول.

سید احمدالحسن ع که ما باور داریم به زن با دیده انصاف نگریسته است - در این زمینه مطالب بسیاری نوشته و به پرسش‌های بسیاری پاسخ داده، و وجهۀ واقعی دین آسمانی را که زنان را با مردان یکسان قرار می‌دهد روشن فرموده است، مگر در برخی جزئیات و ویژگی‌هایی که به احکام مربوط می‌شود؛ اما دربارۀ نقش و عملکرد زن چنین می‌فرماید:

« زن مؤمن مانند مرد مؤمن است. زن مؤمن نماز می‌گزارد، روزه می‌گیرد و به آنچه مورد رضای خداوند سجان است عمل می‌کند دقیقاً مانند مرد مؤمن، مگر در برخی تفاصیل و خصوصیات. زن مؤمن مکلف است که نسبت به دین خود معرفت یابد و در حد وسعش، حق را به مردم بشناساند و ابلاغ نماید: ﴿وَلَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا لَهَا مَا كَسَبَتْ وَعَلَيْهَا مَا اكْتَسَبَتْ﴾ (خدا هیچ‌کس را جز به‌اندازۀ طاقتش تکلیف نمی‌کند. نیکی‌های هرکس از آن خود اوست، و بدی‌هایش از آن خود اوست).

پس در رساندن حق و ابلاغ به مردم گوناهی نکنید، چه تبلیغ چهره به چهره باشد و چه از طریق رسانه‌هایی که در دسترستان است مثل اینترنت.»

اما دربارۀ خانواده، سید احمدالحسن نیکی به همسر را آغاز یک زندگی درست می‌داند و می‌فرماید:

« چراکه احسان و نیکی به همسر مؤمن (زن مؤمن) باعث آسان‌شدن اموری می‌شود که خیر آخرت و دنیا در آن‌هاست و باعث بسیارشدن رزق و روزی می‌شود، و فقر و شر را دفع می‌کند.»

بنابراین ایشان به بسیاری از موضوعات مربوط به زنان پاسخ می‌دهد؛ بطوری که اگر این پاسخ‌ها با نظریه‌پردازی‌های نظریه‌پردازان -چه مذهبی و چه دیگران- مقایسه شوند، قطعاً واقعیت برای محقق روشن خواهد شد؛ اینکه کلمات و دستورالعمل‌های سید احمدالحسن همچون پرتویی از نور است که تاریکی‌ها را می‌شکافد.

علاوه بر این، سید احمدالحسن مسئولیت پاسخ‌گویی به شبهاتی را که مخالفان دین الهی پیش کشیده‌اند تا عدالت و انصاف اسلام را در برخورد با زنان زیر سؤال ببرند بر عهده گرفته است. به باور آن‌ها دین الهی بدلیل نابرابر قرار دادن زنان با مردان، از حقوق زنان می‌کاهد، و طبق فهم و برداشت آن‌ها زنان مظلوم واقع شده‌اند؛ چراکه قانون‌گذار، یک مرد بوده است؛ در حالی که سید احمدالحسن با کنارگذاشتن تعصبات بسیاری که توسط مخالفان مطرح شده است اقدام به پاسخ‌گویی کرده، و با شجاعت تمام از آن‌ها پرسیده و فرموده است:

«... همچنین کسی که می‌خواهد در یک نظام قانونی و تشریعی، تشریع مشخصی را نقد کند، باید این تشریع را مانند بخشی از این نظام در نظر بگیرد و این بخش را جدا نکند و با آن بصورت جدای از نظام بعنوان یک کل، رفتار نکند. دست‌کم به حقوق زن و واجباتش در قانون الهی توجه کند؛ نه اینکه فقط به حقوق توجه کند و بگوید در قانون الهی به زن، حقوقی کمتر از مرد داده شده است. چرا به واجبات توجه نمی‌کند و نمی‌گوید در قانون الهی مرد واجبات بیشتری نسبت به زن دارد؟ بعنوان مثال دو شخص را در نظر بگیرید که یکی از آن‌ها به ساختن بنایی به بلندی پنج طبقه و دیگری به بلندی ده طبقه تکلیف شده است. آیا عادلانه است مقدار مواد ساختمانی یکسان و مبلغ یکسان به هر دو داده شود؟! اگر به صاحب ده طبقه، دو برابر صاحب پنج طبقه داده شود آیا صحیح است کسی بیاید و بگوید شما ستمکار هستید؛ چراکه بین دو این دو نفر مساوات را رعایت نکرده‌ای در حالی که هر دو برای شما کار می‌کنند؟!»

به این ترتیب ملاحظه می‌کنیم شبهاتی که مخالفان و تحریک‌کنندگان ضد دین مطرح می‌کنند چیزی بیش از جانب‌داری مبتنی بر تحریف حقایق و جلوه‌دادن آن‌ها بصورت تحریف‌شده و بدور از واقعیت و انصاف نیست. حال اگر فرد عاقلی بخواهد به تصویر کامل بنگرد سید احمدالحسن ع پاسخ‌های شافی و وافی بسیاری دربارۀ موضوعاتی که به زنان مربوط می‌شود چه در زمینۀ قانون‌گذاری و چه اجتماعی، عملی، دانشگاهی، و بسیاری زمینه‌های دیگر عرضه داشته است.

ما امروز زنان را که از شأن و جایگاهی برخوردارند به خواندن میراث سید احمدالحسن و شناخت حقوق پایمال‌شدۀ خود دعوت می‌کنیم؛ و از تمامی علاقه‌مندان به امور زنان دعوت می‌کنیم تا به مطالعه و تأمل و بررسی نظرات سید احمدالحسن ع که ما از کتاب‌ها، نامه‌ها، تحریرات و صفحات متعلق به ایشان در شبکه‌های اجتماعی، و پاسخ‌ها و نظرات ایشان جمع‌آوری کرده‌ایم بپردازند، تا بتوانیم تصویری تا حدودی واضح از چگونگی دیدگاه دین الهی نسبت به زن، و حقوق و وظایف او ارائه دهیم؛ بنابراین این سخنان را به پیشگاه خوانندۀ گرامی تقدیم می‌کنیم تا حقیقت باز گردد و حقیقتی که با وجود دیدگاه‌های فراوان مجادله‌کنندگان از بین رفته یا پایمال شده است رخ نماید؛ چراکه سید احمدالحسن ع کرامت زن را بازگردانده و آن را بعنوان نمادی انسانی و زنانه مطرح فرموده است:

« و هر زنی برایش امکان‌پذیر است در هر زمان و مکانی از آنچه زینب انجام داد عبرت و الهام بگیرد، و از ظرفیت جایگاه او بهره ببرد و به ایشان بعنوان سمبل و نماد عالی زن و انسانیت اقتدا کند، حتی اگر به او ایمان نداشته باشد ...برای هر زنی امکان دارد برای بزرگ‌ترین هدف در زندگی دنیا که همان ایستادگی به‌همراه حق و عدالت و انصاف علیه باطل و ظلم و طغیان است به پا بخیزد»

برای سهولت دسترسی به محتویات این کتاب، مطالب را به فصل‌های مختلفی تقسیم کردیم و پاسخ‌های سید احمدالحسن ع را تحت عنوان کلی فصل، گردآوری نمودیم، و سپس پاسخ‌ها را در زیر فصل‌هایی دسته‌بندی کردیم. ابتدا از پاسخ‌هایی که به جایگاه و نقش زن و آنچه در متون دینی دربارۀ او آمده است شروع کردیم، سپس به نقش زن در جامعه و سیاست پرداختیم، و با احکام شرعی مربوط به زن اعم از خانواده، ازدواج و دیگر احکام- به پایان رساندیم.

امیدواریم در برآوردن هدفمان یعنی عدالت و انصاف نسبت به زنان- موفق شده باشیم، و به همان اندازه که این هدف مهم است، باید نشان دهیم خود دین الهی تا چه اندازه به اسم زنان مورد ظلم و تحریف قرار گرفته است؛ گاهی توسط دشمنانش، و گاهی نیز توسط کسانی که به تأویل و تفسیر متون دینی پرداخته‌اند، بدون اینکه صلاحیت این کار را داشته باشند. امیدواریم با توجه مطالبی که در این کتاب آمده است برای مطالعه‌کنندگان روشن شود که انصاف و عدالت این دین محقق نخواهد شد مگر از طریق کسانی که خداوند آن‌ها را برای تشریع و پیاده‌سازی شریعت الهی‌اش تعیین فرموده است.