بسم الله الرحمن الرحیم

نام کتاب: مقامات سلمان المحمدی کما بینها القائم (ع)

تاریخ انتشار: 2023 م

نام نویسندگان: عباس فتحیه

زبان کتاب: عربی

معرفی (به زبان عربی):

نعيش في زمان كان الأنبياء والمرسلون يتمنونه وأدركنا ظروفاً كانوا يكون شوقاً لها، وقد قال سيدنا الإمام الصادق(ع) عندما ذكر قائم آل محمد (ص): «وَلَوْ أَدْرَكَنَّهُ لَخَدَمْتُهُ أَيَّامَ حَيَاتِي»(١)، وأبوه أمير المؤمنين (ع) عندما ذكر شيئاً من مواصفات أمير الغضب قال: «هَاه وَأَوْمَأَ بِيَدِهِ إِلَى صَدْرِهِ شَوْقاً إِلَى رُؤْيَتِهِ»(٢)، وقال فيهما (الإمام المهدي والمهدي الأول عليهما السلام) سيدنا الإمام الرضا (ع): «يَا أَبَی وَ امی سَمِّي جَدِّي وَشَبِيهِي وَشَبِيهُ مُوسَى بْنِ عِمْرَانَ»(٣).

وكان الإمام الصادق (ع) يبكي وينادي ويناجيه: «سَيِّدِي غَيْبَتُكَ نَفَتْ رُقَادِي وَضَيَّقَتْ عَلَيَّ مِهَادِي، وَابْتَزَّتْ مِنِّي رَاحَةَ فُؤَادِي سَيِّدِي غَيْبَتُكَ أَوْصَلَتْ مُصَابِي بِفَجَائِعِ الْأَبَدِ وَفَقْدُ الْوَاحِدِ بَعْدَ الْوَاحِدِ يُفْنِي الْجَمْعَ وَالْعَدَدَ...»(٤)

إلهي وربي كيف أحمدك على هذه النعمة التي لا نظير لها ولا شبيه؟ وهي النعمة التي مننت بها على عبادك وسوف تسألهم عنها: ﴿ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ﴾(٥)

عن جميل عن أبي عبد الله (ع) قال قلت قول الله: ﴿لَتُسْأَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ﴾ قال: «تسأَل هذه الامه عَمَّا أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ بِرَسُولِ اللَّهِ (ص) ثُمَّ بِأَهْلِ بَيْتِهِ الْمَعْصُومِينَ (ع)»(٦)

في هكذا زمان وفي هكذا أجواء فريدة ومميزة، نرى وصي ورسول الإمام المهدي (ع) مولانا الإمام أحمد الحسن (ع) یمدح سلمان الفارسي - أو كما أكد آل محمد (ع) سلمان المحمدي في مواضع كثيرة - من كلماته وإصداراته بشكل مميز وبحث أنصاره أن يكونوا أمثاله مهما أمكن وأحياناً يصف أنصاره في الشرق بقوم سلمان وأبناء سلمان وما شاكل.

لماذا اخترنا سلمان (ع) في هذه الرسالة؟

بشكل مختصر، لأن الله اختاره من شيعة آل محمد (ع) وهم اختاروه وخصوه بكثير من المدائح والفضائل.

ثم لماذا اختارنا سلمان (ع) في هذه الرسالة؟

بصراحة لأن الشيطان (لعنه الله) يلقي القنوط واليأس دائماً، وكلما يذكر شيء من أخلاق وإخلاص الأنبياء والأوصياء، لا يزال يناجي في اذن الغافلين بأنكم لا تستطيعون أن تكونوا مثلهم؛ لأنهم كانوا معصومين ومنصوصين وأئمة و... لكن سلمان المحمدي (ع) أقنع المؤمنين أن الشيطان يكذب وأثبت تاريخياً أنكم تستطيعون أن تصبحوا من آل محمد، وإن كنتم أناساً عاديين وبأي خلفيات، فقط بشريطة الإتیان بالعمل والإخلاص بين يدي الإمام المعصوم المتزامن لكم والإجتهاد في طاعته والتسليم لأمره ولا سيما تبليغ رسالته ونصرته في زمن قل فيه الناصر.

الخلاصة هذا هو الذي جعل "وزيره" سلمان المحمدي.

ثم لماذا اختارنا سلمان (ع) في هذه الرسالة؟

لأن الإمام أحمد الحسن (ع) أكد غير مرة أنه من أصحاب الرجعة المثالية في زمن القائم (ع)، أي - كما نفهم واللّه أعلم بالصواب - اليوم أصبحنا وفي أنصار الإمام المهدي (ع) من يمثل سلمان المحمدي بمواصفاته الأخلاقية والعملية، أي هو من اليمانيين أو المقربين أو المخلصين (٣١٣) حقاً، بل ربما يكون أفضلهم بعد سادتنا المهديين (ع).

فالمطلوب منا أن نعرف نبذة من تاريخ حياته، ثم الآيات التي تتعلق به نوعاً ما، ثم بعض الروايات التي تبين مقامه ومميزاته الأخلاقية، ثم كلمات سيدنا الإمام (ع) في وصفه ضمن إصداراته الرسمية، حتى نتوصل نهایتا إلى النتيجة المرجوة وهي الإجابة عن السؤال التالي:

بماذا صار سلمان، أو قل: كيف يمكن لإنسان مؤمن بخلفاء الله تعالى أن يصبح كسلمان المحمدي (ع) من آل محمد (ع)؟

فإذن ستوجد في هذه الرسالة الموجزة التي كتبت كمقدمة دراسية في مرحلة بكالوريوس للحوزة المهدوية في النجف الأشرف تحت رعاية الإمام أحمد الحسن (ع)، هذه الأبواب أو الفصول التالية:

١. نبذة من قصة حياته.

٢. سلمان في ضوء القرآن.

٣. سلمان في ضوء الأحاديث.

٤. سلمان في ضوء كلمات القائم (ع).

الخاتمة: كيف نصبح من قوم سلمان (ع)؟

الكلمات المفتاحية: رسالة بكالوريوس، عباس فتحية، الحوزة المهدوية - النجف الأشرف، سلمان المحمدي

معرفی (به زبان فارسی):

ما در زمانی زندگی می‌کنیم که پیامبران و فرستادگان آرزوی آن را داشتند و ما به شرایطی رسیده‌ایم که آن‌ها مشتاق آن بودند. حضرت امام صادق(ع) وقتی از قائم آل محمد(ص) یاد کرد، فرمود:

« و اگر او را می‌دیدم، در تمام روزهای عمرم در خدمتش بودم»

و پدر گرامی‌شان، امیرالمؤمنین(ع)، هنگامی که از برخی ویژگی‌های آن موعود گفت، با آهی و اشاره‌ای به سینه‌اش بیان کرد:

« آه برآورد- و در اين حال با دست خويش به سينه ی خود اشاره نمود- و فرمود: چه بسيار به ديدن او مشتاقم»

امام رضا(ع)، درباره‌ی امام زمان(ع) و مهدي اول(ع)، فرمود:

« پدر و مادرم به فدای او که همنام جدّم، شبیه من و شبیه موسی بن عمران است.»

امام صادق ‌علیه‌السلام برای او می‌گریست و مناجات می‌کرد: « ای آقای من! غیبت (دوری) تو خوابم را گرفته و خوابگاهم را بر من تنگ کرده و آرامش و راحت دلم را ربوده است. آقای من! غیبت تو مصیبتم را به مصیبت‌های دردناک ابدی پیوسته، و از دست‌دادن یکی پس از دیگری، جمع و عدد را فانی می‌سازد »

پروردگارا! چگونه شکر این نعمت بی‌همتا را بجا آورم؟ نعمتی که بر بندگانت ارزانی داشتی و آنان را درباره‌اش بازخواست می‌کنی: ﴿ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ﴾‌

 جمیل از امام صادق ‌علیه‌السلام درباره آیه ﴿لَتُسْأَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ﴾ پرسید. حضرت فرمود: «این امت درباره نعمتی که خدا با فرستادن پیامبر ‌صلی‌الله‌علیه‌وآله و سپس خاندان معصومش (علیهم‌السلام) بر آنان ارزانی داشت، بازخواست می‌شود»

« در چنین زمان و فضای یگانه‌ای، وصی و رسول امام مهدی ‌علیه‌السلام، مولای ما امام احمد حسن ‌علیه‌السلام، سلمان فارسی – یا به تعبیر اهل‌بیت «سلمان محمدی» – را به شیوه‌ای ممتاز ستوده و یارانش را فراخوانده است که هر چه می‌توانند به نمونه‌ای چون او تبدیل شوند. گاهی نیز یاران مشرق را «قوم سلمان» و «فرزندان سلمان» می‌نامد.

چرا در این رساله سلمان ‌علیه‌السلام را برگزیدیم؟

به اختصار، زیرا خدا او را از شیعیان آل محمد ‌علیهم‌السلام برگزید و آنان نیز او را ویژه شمرده و فضائل فراوانی برایش نقل کرده‌اند.

دلیل دیگر انتخاب سلمان ‌علیه‌السلام آن است که شیطان (لعنه‌الله) همواره بذر یأس و نومیدی می‌پراکند؛ هرگاه اخلاق و اخلاص پیامبران و اوصیاء یاد می‌شود، در گوش غافلان زمزمه می‌کند که شما توان همانندی با آنان را ندارید؛ چراکه معصوم و منصوص و امام بودند. اما سلمانِ محمدی ثابت کرد شیطان دروغ می‌گوید و تاریخ نشان داد انسان‌های عادی با هر پیشینه‌ای می‌توانند در زمره آل محمد درآیند، به شرط آنکه در برابر امام معصومِ هم‌عصرشان با عمل و اخلاص کوشیده، در طاعتش جدّیت ورزند و فرمانش را – به‌ویژه در تبلیغ رسالت و یاری او در روزگار کم‌یاری – گردن نهند. بدین‌گونه بود که او «وزیر» شد.

دلیل سوم: امام احمد حسن ‌علیه‌السلام بارها تأکید کرده که سلمان از اصحاب رجعت نمونه‌وار در عصر قائم ‌علیه‌السلام است؛ یعنی – چنان‌که می‌فهمیم و خدا داناتر است – امروز در میان یاران امام مهدی ‌علیه‌السلام کسانی با ویژگی‌های اخلاقی و عملی سلمان محمدی حضور دارند؛ از یمانیان یا مقرّبان یا مخلصان واقعی (۳۱۳ نفر)، بلکه شاید پس از سروران ما، مهدیان (علیهم‌السلام)، برترینِ ایشان باشد.

پس باید شمه‌ای از زندگی او، آیاتی که کم‌وبیش به او مربوط است، شماری از روایاتِ بیانگر مقام و اخلاقش و نیز سخنان اماممان ‌علیه‌السلام در وصفش را بررسی کنیم تا سرانجام به این پرسش پاسخ دهیم:

سلمان چگونه سلمان شد؟ یا: یک مؤمنِ باورمند به خلفای الهی چگونه می‌تواند چون سلمان محمدی شود و در جرگه آل محمد ‌علیهم‌السلام درآید؟

ازاین‌رو، رساله‌ی پیشِ رو – که به عنوان متن مقدماتی دوره کارشناسیِ حوزة مهدویة نجف اشرف زیر نظر امام احمد حسن ‌علیه‌السلام نگاشته شده – شامل فصل‌های زیر است:

۱. گذری بر زندگی سلمان.

۲. سلمان در پرتو قرآن.

۳. سلمان در پرتو احادیث.

۴. سلمان در پرتو سخنان قائم ‌علیه‌السلام.

خاتمه: چگونه از قوم سلمان شویم؟

واژگان کلیدی: رساله کارشناسی، عباس فتحیه، حوزه مهدوی – نجف اشرف، سلمان المحمدی.