بسم الله الرحمن الرحیم

نام کتاب: زن در اسلام، راهنمای جامع نظرات و فتواهای سید احمدالحسن ع در باره زن

تاریخ انتشار: 2021 م – 1442 ه ق

نام نویسنده: انصار امام مهدی ع

معرفی:

"مهم‌ترين ويژگى كه زن را متمايز مى‌كند زن‌بودنش است كه به‌معناى مهربانى و لطيف‌بودن و دلسوزى و هم‌دردى و انصاف‌داشتن با ستمديدگان است؛ كه به‌معناى راه‌حل‌هاى ملايم، دلسوزانه و عادلانه است.

زن به‌معناى عشق و مهربانى شديد است، نه به‌معناى نفرت و كينه‌ها.

به‌طور خلاصه، زن طرف ديگرى در برابر مرد است.

جنبۀ لطيف بدون خشونت در برابر جنبۀ خشونت و تعصّب مرد و رفتار درشت خشن، در بسيارى اوقات (1)"

اين كلمات را فقط كسى مى‌تواند بر زبان براند كه به زن با ديدۀ انصاف بنگرد؛ منصفانه آن هم در زمانه‌اى كه بنا به دلايل متعدد بسيارى از حقوق زنان پايمال شده است، ازجمله برداشت‌هاى نادرست روايات دينى، و آداب و رسوم اجتماعى، عده‌اى زن را مايۀ شرمسارى مى‌دانند كه بايد از نظرها و از مشاركت در جامعه پنهان داشت، و عده‌اى ديگر او را كالايى ارزان مى‌دانند كه فقط براى ارضاى غريزه كاربرد دارد؛ و در هر دو حالت، رفتار با زن عبارت بوده است از تحقير و بى‌ارزش‌شمردن و ابتذال؛ و نتيجۀ چنين ديدگاه‌هاى مختلف، به واكنش‌هاى فمينستى در سراسر جهان منجر گرديد. در نتيجه گاهى زنان به شخصيتى انتقام‌جو، و گاهى نيز به موجودى ضعيف و شكسته‌شده تبديل شدند؛ و در چنين كش‌وقوس‌هايى زنان از ايفاى نقش واقعى خود منحرف شدند، و جهان نيز به شيوه‌اى نادرست شروع به تعامل با آن‌ها نمود، و بسيارى از متفكران مسلمان و غيرمسلمان بر آن شدند كه اين موجود را مورد كنكاش قرار دهند.

ديدگاه‌هاى متفاوتى دربارۀ زن و نقش او و رويكرد دين آسمانى نسبت به او، پا به عرصه نهاد، و در ميان تمامى اين تصورات، يافتن كسى كه در برابر زن انصاف به خرج دهد و او را به‌دور از افراط و تفريط در جايگاه شايستۀ خودش قرار دهد سخت و دشوار مى‌نمود؛ همان جايگاهى كه كرامت زن را برايش حفظ مى‌كند، و حقوقش را مصون، و پاك‌دامنى‌اش را نيز محفوظ مى‌دارد، و در عين حال به او فرصت مى‌دهد تا عنصرى فعال در جامعه باشد كه صدايش شنيده مى‌شود. اين همان انصافى است كه هر زنى آرزويش را دارد، و همانى است كه باعث مى‌شود واكنش‌هاى انفعالى فعلى زنان، پايدار گردد و آرام گيرد و چه بسا از بين برود؛ چراكه اين بار، راه چاره - از نظر علمى و دينى و اجتماعى - دقيق و فراگير خواهد بود؛ يعنى راه‌حلى جهان‌شمول.

سيد احمدالحسن(ع) - كه ما باور داريم به زن با ديدۀ انصاف نگريسته است - در اين زمينه مطالب بسيارى نوشته و به پرسش‌هاى بسيارى پاسخ داده، و وجهۀ واقعى دين آسمانى را كه زنان را با مردان يكسان قرار مى‌دهد روشن فرموده است، مگر در برخى جزئيات و ويژگى‌هايى كه به احكام مربوط مى‌شود؛ اما دربارۀ نقش و عملكرد زن چنين مى‌فرمايد:

"زن مؤمن مانند مرد مؤمن است. زن مؤمن نماز مى‌گزارد، روزه مى‌گيرد و به آنچه مورد رضاى خداوند سبحان است عمل مى‌كند دقيقاً مانند مرد مؤمن، مگر در برخى تفاصيل و خصوصيات. زن مؤمن مكلف است كه نسبت به دين خود معرفت يابد و در حد وسعش، حق را به مردم بشناساند و ابلاغ نمايد: (لا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلَّا وُسْعَها لَها ما كَسَبَتْ وَ عَلَيْها مَا اكْتَسَبَتْ(2) خدا هيچ‌كس را جز به‌اندازۀ طاقتش تكليف نمى‌كند. نيكى‌هاى هركس از آنِ خود اوست، و بدى‌هايش از آن خود اوست)

پس در رساندن حق و ابلاغ به مردم كوتاهى نكنيد، چه تبليغ چهره‌به‌چهره باشد و چه از طريق رسانه‌هايى كه در دسترستان است مثل اينترنت."(3)

اما دربارۀ خانواده، سيد احمدالحسن(ع) نيكى به همسر را آغاز يك زندگى درست مى‌داند و مى‌فرمايد:

"چراكه احسان و نيكى به همسر مؤمن (زن مؤمن) باعث آسان‌شدن امورى مى‌شود كه خير آخرت و دنيا در آن‌هاست و باعث بسيارشدن رزق و روزى مى‌شود، و فقر و شر را دفع مى‌كند."(4)

بنابراين ايشان(ع) به بسيارى از موضوعات مربوط به زنان پاسخ مى‌دهد؛ به‌طورى كه اگر اين پاسخ‌ها با نظريه‌پردازى‌هاى نظريه‌پردازان ـچه مذهبى و چه ديگران‌ مقايسه شوند، قطعاً واقعيت براى محقق روشن خواهد شد؛ اينكه كلمات و دستورالعمل‌هاى سيد احمدالحسن(ع) همچون پرتوى از نور است كه تاريكى‌ها را مى‌شكافد.

علاوه بر اين، سيد احمدالحسن(ع) مسئوليت پاسخ‌گويى به شبهاتى را كه مخالفان دين الهى پيش كشيده‌اند تا عدالت و انصاف اسلام را در برخورد با زنان زير سؤال ببرند بر عهده گرفته است. به باور آن‌ها دين الهى به‌دليل نابرابر قرار دادن زنان با مردان، از حقوق زنان مى‌كاهد، و طبق فهم و برداشت آن‌ها زنان مظلوم واقع شده‌اند؛ چراكه قانون‌گذار، يك مرد بوده است؛ در حالى كه سيد احمدالحسن(ع) با كنارگذاشتن تعصبات بسيارى كه توسط مخالفان مطرح شده است اقدام به پاسخ‌گويى كرده، و با شجاعت تمام از آن‌ها پرسيده و فرموده است:

(... همچنين كسى كه مى‌خواهد در يك نظام قانونى و تشريعى، تشريع مشخصى را نقد كند، بايد اين تشريع را مانند بخشى از اين نظام در نظر بگيرد و اين بخش را جدا نكند و با آن به‌صورت جداى از نظام به‌عنوان يك كل، رفتار نكند.

دست‌كم به حقوق زن و واجباتش در قانون الهى توجه كند؛ نه اينكه فقط به حقوق توجه كند و بگويد در قانون الهى به زن، حقوقى كمتر از مرد داده شده است. چرا به واجبات توجه نمى‌كند و نمى‌گويد در قانون الهى مرد واجبات بيشترى نسبت به زن دارد؟ به‌عنوان مثال دو شخص را در نظر بگيريد كه يكى از آن‌ها به ساختن بنايى به بلندى پنج طبقه و ديگرى به بلندى ده طبقه تكليف شده است. آيا عادلانه است مقدار مواد ساختمانى يكسان و مبلغ يكسان به هر دو داده شود؟ اگر به صاحب ده طبقه، دو برابر صاحب پنج طبقه داده شود آيا صحيح است كسى بيايد و بگويد شما ستمكار هستيد؛ چراكه بين دو اين دو نفر مساوات را رعايت نكرده‌اى در حالى كه هر دو براى شما كار مى‌كنند؟...!(5)

به اين ترتيب ملاحظه مى‌كنيم شبهاتى كه مخالفان و تحريك‌كنندگان ضد دين مطرح مى‌كنند چيزى بيش از جانب‌دارى مبتنى بر تحريف حقايق و جلوه‌دادن آن‌ها به‌صورت تحريف‌شده و به‌دور از واقعيت و انصاف نيست. حال اگر فرد عاقلى بخواهد به تصوير كامل بنگرد سيد احمدالحسن(ع) پاسخ‌هاى شافى و وافى بسيارى دربارۀ موضوعاتى كه به زنان مربوط مى‌شود چه در زمينۀ قانون‌گذارى و چه اجتماعى، علمى، دانشگاهى، و بسيارى زمينه‌هاى ديگر- عرضه داشته است.

ما امروز زنان را كه از شأن و جايگاهى برخوردارند به خواندن ميراث سيد احمدالحسن(ع) و شناخت حقوق پايمال‌شدۀ خود دعوت مى‌كنيم؛ و از تمامى علاقمندان به امور زنان دعوت مى‌كنيم تا به مطالعه و تأمل و بررسى نظرات سيد احمدالحسن(ع) كه ما از كتاب‌ها، نامه‌ها، توجيهات و صفحات متعلق به ايشان در شبكه‌هاى اجتماعى، و پاسخ‌ها و نظرات ايشان جمع‌آورى كرده‌ايم بپردازند، تا بتوانيم تصويرى تا حدودى واضح از چگونگى ديدگاه دين الهى نسبت به زن، و حقوق و وظايف او ارائه دهيم؛ بنابراين اين سخنان را به پيشگاه خوانندۀ گرامى تقديم مى‌كنيم تا حقيقت بازگردد و حقيقتى كه با وجود ديدگاه‌هاى فراوان مجادله‌كنندگان از بين رفته يا پايمال شده است رخ نمايد؛ چراكه سيد احمدالحسن(ع) كرامت زن را بازگردانده و آن را به‌عنوان نمادى انسانى و زنانه مطرح فرموده است:

"و هر زنى برايش امكان‌پذير است در هر زمان و مكانى از آنچه زينب(ع) انجام داد عبرت و الهام بگيرد، و از ظرفيت جايگاه او بهره ببرد و به ايشان به‌عنوان سمبل و نماد عالى زن و انسانيت اقتدا كند، حتى اگر به او ايمان نداشته باشد ... براى هر زنى امکان دارد براى بزرگ‌ترين هدف در زندگى دنيا كه همان ايستادگى به‌همراه حق و عدالت و انصاف عليه باطل و ظلم و طغيان است به پا خيزد."(6)

براى سهولت دسترسى به محتويات اين كتاب، مطالب را به فصل‌هاى مختلفى تقسيم كرديم و پاسخ‌هاى سيد احمدالحسن(ع) را تحت عنوان كلى فصل، گردآورى نموديم. و سپس پاسخ‌ها را در زير فصل‌هايى دسته‌بندى كرديم. ابتدا از پاسخ‌هايى كه به جايگاه و نقش زن و آنچه در متون دينى دربارۀ او آمده است شروع كرديم، سپس به نقش زن در جامعه و سياست پرداختيم، و با احكام شرعى مربوط به زن - اعم از خانواده، ازدواج و ديگر احكام- به پايان رسانديم.

اميدواريم در برآوردن هدفمان  - يعنى عدالت و انصاف نسبت به زنان- موفق شده باشيم، و به همان اندازه كه اين هدف مهم است، بايد نشان دهيم خود دين الهى تا چه اندازه به اسم زنان مورد ظلم و تحريف قرار گرفته است؛ گاهى توسط دشمنانش، و گاهى نيز توسط كسانى كه به تأويل و تفسير متون دينى پرداخته‌اند، بدون اينكه صلاحيت اين كار را داشته باشند. اميدواريم با توجه مطالبى كه در اين كتاب آمده است براى مطالعه‌كنندگان روشن شود كه انصاف و عدالت اين دين محقق نخواهد شد مگر از طريق كسانى كه خداوند آن‌ها را براى تشريع و پياده‌سازى شريعت الهى‌اش تعيين فرموده است.

و سپاس و ستايش از آنِ خداوند، پروردگار جهانيان است.

کلمات کلیدی: زن در اسلام، حقوق زن، نقش زن در جامعه، عدالت و انصاف در اسلام، احکام شرعی زنان، سید احمد الحسن، دیدگاه دینی درباره زنان، زن و فمینیسم

منابع:

۱ - برگرفته از پيام فيس‌بوک سيد احمدالحسن(ع)، ۱۳ رجب ۱۴۴۱ / ۸ مارس ۲۰۲۰.

2 - بقره: ۲۸۶.

3 - در محضر عبد صالح: ج ۳ ص ۲۵۸.

4 - پاسخ‌هاى روشنگرانه: ج ۵ ص ۸۶.

5 - كتاب سيزدهمين حوارى: ص ۳۱.

6 - منتشرشده در صفحۀ رسمى فيس‌بوک امام احمدالحسن(ع)، به تاريخ ۲۹ آگوست ۲۰۲۰.