بسم الله الرحمن الرحیم
و الحمد لله رب العالمین
لازم است، هر کس كه می‌خواهد به حج برود ابتدا باید دلیل آن را بداند، و آن عرضه داشتن ولایت خویش بر ولی و خلیفه‌ی خدا بر زمین، و برائت جستن از جُبت و طاغوت و هر کس که با خدا، ولی و خلیفه‌ی او بر زمین و بندگانش دشمنی کند، می‌باشد.
از علی بن ابراهیم از پدرش از ابن ابی عمیر از بن اذینه از فضیل از ابی جعفر محمد باقر (ع) نقل می‌کند: (یک روز که مردم داشتند طواف خانه‌ی خدا را انجام می‌دادند) امام محمد باقر (ع) متوجه مردم شدند و دیدند که مردم در حال طواف خانه‌ی خدا هستند. فرمودند: در جاهلیت مردم این چنین طواف مىكردند. بلکه به این‌ها فرمان دادهاند دور خانه‌ی كعبه بگردند سپس به سوى ما بشتابند و وابستگى و ولایت و محبت خویش را به ما اعلام كنند، و یارى و كمک خویش را عرضه نمایند، سپس حضرت (ع) این آیه را خواندند: (فَاجْعَلْ أَفْئِدَةً مِنَ النَّاسِ تَهْوِی إِلَیْهِمْ)،([1]) (بار خدایا تو دل‌هاى مردمان را به سوى آن‌ها مایل گردان).([2])
حج بزرگ‌ترین اجتماع امت محمد در هر سال است، در حالی‌که می‌بایستی آنان در این زمان جهت نصرت و یاری امام مهدی (ع) دور هم جمع شوند و ولایت و یاری خویش را بر ایشان (ع) عرضه بدارند، پس مردم به دور اَحجار (سنگ‌ها) جمع نمی‌گردند، بلکه بر نگینی که آن اَحجار کریمه به خاطرش از هم شکافته شدند که آن گران‌قدر علی (ع) می‌باشد جمع می‌شوند؛ و آل محمد و علی (ع) حجت‌های الهی‌اند، پس حج معراج مؤمن به سوی خدا و به واسطه‌ی ولی خداست. (حج همان ولایت است، و ولایت همان حج می‌باشد).
آخرت را در قلب خویش جای ده و ضرر آن (دنیا) را از خود بران، همان‌گونه که جز آن‌چه که عورت خود را بپوشانی باقی مگذار. به وسیله‌ی حجت‌های الهی از دنیا و زیور آلات آن به سوی آخرت و نعمت‌هایش مهاجرت کن، مهاجرتی بدون بازگشت به سوی دنیا.
حج تمتع به دنبال آن عمره می‌آید:
اعمال و مناسک عمره بدین صورت است که از میقات از جایی که از آن در مسیر خود می‌گذرد محرم می‌شود، تا از عمره متمتع به آن بگذرد.
و محل احرام حج گزاران (مواقیت): عقیقه یا مسجد الشجره یا جحفه یا یلملم یا قرن المنازل یا آن‌چه در مسیر آن و در نزدیکی آن‌ها قرار گرفته باشد.
عمره‌ای که با آن به حج تمتع کند را نیت می‌کند و لباس احرام را می‌پوشد و با تلبیه (لبیک گویی) احرام می‌کند که آن عبارت است از: (لبیک اللهم لبیک، لبیک لا شریک لک لبیک، ان الحمد و النعمة لک، و المُلک لک لا شریک لک).
اگر تلبیه گفت احرام گزار شد، و بر وی موارد زیر حرام می‌گردد:
۱- شکار در خشکی، گرفتن شکار یا خوردن گوشت آن، و اشاره کردن به طرف شکار برای شکارچی، و دلالت بر شکار برای شکارچی، و نگه داشتن و ذبح آن.
۲- زنان: (یعنی همسر) نزدیکی، بوسیدن و لمس کردن با شهوت، و نظر کردن با شهوت، و عقد کردن برای خود یا کس دیگر، و گواهی دادن بر عقد دیگر.
۳- بوی خوش به طور کلی، به جز عطری که خانه یا لباس یا آن‌چه جهت معطر کردن خانه‌ی خدا جهت تقرب باشد.
۴- پوشیدن لباس دوخته شده برای مردان. و برای زن لباس دوخته شده جایز می‌باشد.
۵- سرمه کشیدن ماده مشکی و عطر دار.
۶- نظر کردن به آینه اگر برای زینت نباشد.
۷- فسق (که همان دروغ است).
۸- بحث و جدال کردن، و آن گفتن (نه به والله، و بلی به والله و...).
۹- کشتن حشرات بدن حتی شپش.
۱۰- انگشتر به دست کردن یا پوشیدن زیور آلات و از روی سنت جایز است.
۱۱- استفاده از روغن عطر دار.
۱۲- از بین بردن مو چه کم و چه زیاد و اگر از اجبار باشد گناهی در بر ندارد.
۱۳- ارتماس (یعنی فرو بردن تمام سر در آب).
۱۴- پوشاندن سر مرد. و بر زن واجب است که سر خود را بپوشاند (پوشیدن حجاب).
۱۵- سایه انداختن بر احرام گزاری که در هنگام روز سیر می‌کند، و اگر مجبور شد اشکالی ندارد، و برای زن جایز است.
۱۶- خارج کردن خون و اگر مجبور شود اشکالی ندارد.
۱۷- کوتاه کردن ناخن.
۱۸- قطع درختان و کَندَن علف.
۱۹- غسل کردن احرام گزار با کافور، اگر فوت کند.
۲۰- حمل سلاح اگر حمل آن ضرورتی نداشته باشد. هنگامی که احرام گزار وارد مکه شود، هفت بار به دور خانه طواف می‌کند و در مقام ابراهیم (ع) دو رکعت نماز بخواند و به سوی صفا و مروه، هفت مرتبه سعی کند، سپس موی خود را می‌تراشد. و بدین شکل عمره تمتع به پایان می‌رسد و از احرامش فارغ می‌گردد.
هنگامی که روز ترویه که همان هشتم ذی الحجه است فرا برسد، احرام برای حج از مکه می‌بندد (آن را می‌پوشد و با گفتن تلبیه‌ی: لبیک اللهم لبیک، لبیک لا شریک لک لبیک، ان الحمد و النعمة لک، و المُلک لک لا شریک لک) احرام می‌کند. بر او جایز است که احرام برای حج را به اندازه‌ای که به وقوف در عرفه برسد، به تأخیر اندازد. سپس به عرفات می‌آید و تا غروب در آن‌جا می‌ماند، سپس به سوی المشعر می‌رود و در آن‌جا تا بعد از طلوع فجر می‌ماند. سپس به منی می‌رود و رمی جمره‌ی عقبه می‌کند، سپس قربانی می‌کند، سپس موهای خود را می‌تراشد، سپس اگر بخواهد در روز دهم به مکه برود، و طواف حج را که هفت دور است را به جای می‌آورد و دو رکعت نماز می‌خواند، و بین صفا و مروه (هفت سعی) می‌کند، و سپس طواف نساء را به جای می‌آورد و دو رکعت نماز می‌خواند، و اگر خواست می‌تواند آن را به روز یازدهم به تأخیر اندازد.
سپس به منی برای رمی جمرات (سنگ ریزه‌های) سه‌گانه در روز یازدهم و دوازدهم بر می‌گردد و هر روز هر جمره را هفت بار سنگ می‌زند.
واجب است اموری را مراعات شود من جمله:
۱- اگر از طریق پرواز هوائی مسافرت کند و از مواقیت در مسیر مکه بگذرد و قصد سفر به بیت الله الحرام را داشته باشد، واجب است هنگام ورود به میقات یا اطراف آن در هواپیما احرام کند، و اگر امکان پوشیدن لباس احرام در هواپیما وجود نداشت لازم است آن را قبل از سوار شدن بپوشد، و در پرواز هوائی جایز است مُحرم بر خود سایه اندازد.
۲- لازم است قربانی را خود سر ببرد یا این‌که شخصی که به ائمه و مهدیین مؤمن است به نیابت ذبح کند، و کافی نیست غیر مؤمن به نیابت وی این کار را انجام دهد. و جایز نیست قبل از قربانی، سر بتراشد.
۳- اگر نتواند خود قربانی کند یا مؤمنی نیست که به نیابت از وی قربانی کند، واجب است ده روز روزه بگیرد، سه روز را در حج و هفت روز را هنگامی که برگشت روزه می‌گیرد؛ و لازم است که سه روز پشت سر هم باشند، بنا بر این روز هفتم و هشتم و نهم ذی الحجه را روزه می‌گیرد، و اگر هشتم و نهم را روزه گرفت در روز عید روزه را می‌شکند و روز سوم را بعد از پراکندگی روزه می‌گیرد، و جایز است که روزه بگیرد یعنی سه روز متوالی در ماه ذی الحجه در حالی که در حج است.
۴- واجب است که خون قربانی بعد از ذبح در مکانی باز و به طرف آسمان قرار گرفته باشد، تا آفتاب در ایام تشریق بر آن طلوع کند.
۵- وقوف در عرفات در روز نهم ذی الحجه واجب است. اگر طاغوت وقوف را در هشتم فرض کرد، این وقوف کافی نیست، و بر او است در روز عرفه به قدر امکان وقوف کند. و هم‌چنین بقیه‌ی مناسک باید در وقت صحیح و به قدر امکان به جای آورده شوند. و اگر از وقوف در عرفات در روز نهم منع شد، ورود وی بعد از زوال در حدود عرفات، و خروج از آن کافی است؛ و هم‌چنین در مورد المشعر به هنگام صبح‌گاه روز دهم. و اجر و پاداش به قدر مشقت است.
احمد الحسن (ع)
۱/ ذی القعدة /۱۴۲۶هـ.ق
۱۱/ آذر ماه/ ۱۳۸۴هـ.ش
________________________________________
[1]-ابراهیم: ۳۷.
[2]-اصول کافی: ج۱ ص۳۹۲.