شرائع الإسلام جلد دوم کتاب حج و عمره و امر به معروف و نهى از منكر | شرائع الإسلام جلد دوم کتاب حج و عمره و امر به معروف و نهى از منكر
مقدمۀ سوم: انواع حج. حج تمتّع:
المقدمة الثالثة: في أقسام الحج
مقدمۀ سوم: انواع حج
وهي ثلاثة: تمتع، وقران، وأفراد.
حج بر سه نوع است: حج تمتّع، حج قِران، حج اِفراد.
حج التمتع:
حج تمتّع:
فصورته: أن يحرم من الميقات بالعمرة المتمتع بها، ثم يدخل بها مكة فيطوف سبعاً بالبيت، ويصلي ركعتيه بالمقام، ثم يسعى بين الصفا والمروة سبعاً ، ويقصر.
کیفیت حج تمتّع: اینکه برای عمرۀ تمتّع از میقات احرام ببندد، سپس وارد مکه شود و هفت مرتبه دور خانۀ کعبه طواف کند و دو رکعت نماز در مقام به‌جا آورد، سپس بین صفا و مروه هفت مرتبه به سعی بپردازد و (آنگاه) تقصیر([84]) انجام دهد.
ثم ينشئ إحراماً للحج من مكة يوم التروية على الأفضل، وإلا بقدر ما يعلم أنه يدرك الوقوف، ثم يأتي عرفات فيقف بها إلى الغروب، ثم يفيض إلى المشعر فيقف به بعد طلوع الفجر، ثم يفيض إلى منى فيحلق بها يوم النحر ، ويذبح هديه، ويرمي جمرة العقبة.
پس‌ازآن بهتر است از روز ترویه([85]) بار دیگر از مکه برای حج احرام ببندد و (اگر در روز ترویه احرام نبست) زمانی مُحرِم شود که بداند به‌اندازۀ رسیدن به وقوف وقت دارد؛ سپس به عرفات برود و تا غروب در آنجا بماند؛ سپس روانۀ مشعر می‌شود و بعد از طلوع فجر در آنجا توقف می‌کند؛ سپس در روز عید قربان روانۀ مِنا می‌شود و در آنجا حلق([86]) و قربانی نموده و جمرۀ عقبه([87]) را رمی می‌کند.
ثم إن شاء أتى مكة ليومه أو لغده، فطاف طواف الحج وصلى ركعتيه، وسعى سعيه، وطاف طواف النساء، وصلى ركعتيه، ثم عاد إلى منى ليرمي ما تخلف عليه من الجمار. وإن شاء أقام بمنى حتى يرمي جماره الثلاث يوم الحادي عشر، ومثله يوم الثاني عشر، ثم ينفر بعد الزوال. وإن أقام إلى النفر الثاني جاز أيضاً، وعاد إلى مكة للطوافين والسعي.
آنگاه اگر خواست می‌تواند همان روز یا روز بعد به مکه برود، طواف حج را به‌جا آورَد، دو رکعت نماز طواف بگزارد، سپس اعمال سعی را به‌جا آورَد، طواف نسا انجام دهد، نماز طواف نسا را اقامه کند، سپس به مِنا بازگردد و آنچه از رمیِ جمرات باقی مانده است را انجام دهد؛ و اگر خواست می‌تواند روز یازدهم در مِنا اقامت کند تا اینکه رمیِ جمراتِ سه‌گانه را به‌جا آورَد و همین کار را می‌تواند در روز دوازدهم نیز انجام دهد؛ سپس بعد از اذان ظهر از آنجا کوچ می‌کند؛ و جایز است تا کوچ دوم در آنجا اقامت کند و برای دو طواف و سعی به مکه بازگردد.
وهذا القسم فرض من كان بين منزله وبين مكة (22 كيلومتر) فما زاد من كل جانب، فإن عدل هؤلاء إلى القران أو الأفراد في حجة الإسلام اختياراً لم يجز ويجوز مع الاضطرار.
این نوع از حج (تمتّع) بر کسی واجب است که فاصلۀ خانه‌اش تا مکه از هر سو 22 کیلومتر یا بیشتر باشد. اگر این عده -از روی اختیار و بدون اضطرار- نیت خود را از تمتّع به قران یا اِفراد تبدیل کنند جایز نیست، ولی اگر از روی اضطرار چنین کنند جایز است.
وشروطه أربعة: النية، ووقوعه في أشهر الحج، وهي شوال وذو القعدة وذو الحجة. وضابط وقت الإنشاء ما يعلم أنه يدرك المناسك، وأن يأتي بالحج والعمرة في سنة واحدة، وأن يحرم بالحج له من بطن مكة، وأفضله المسجد وأفضله المقام، ثم تحت الميزاب.
این نوع حج چهار شرط دارد: نيت در ماه‌های مخصوص اعمال حج باشد؛ ماه‌های حج عبارت‌اند از: شوال، ذی‌قعده و ذی‌حجه؛ و قانون آن، چنین است: زمان شروع آن وقتی است که بداند به اعمال حج می‌رسد و اینکه در یک سال، حج و عمره را انجام می‌دهد و اینکه از خودِ مکه مُحرم شود و اگر از مسجدالحرام مُحرم شود بهتر است؛ و نیز بهتر است احرام بستن در «مقام» (در مسجدالحرام) انجام شود و در درجۀ دوم بهتر است زیر میزاب([88]) باشد.
ولو أحرم بالعمرة المتمتع بها في غير أشهر الحج لم يجز التمتع بها إلى الحج، وكذا لو فعل بعضها في أشهر الحج، ولم يلزمه الهدي.
اگر برای عمرۀ تمتّع در غیر از ماه‌های حج، مُحرم شود جایز نیست برای تمتّع به حج برود و اگر بخشی از اعمال تمتّع را در غیر ماه‌های حج انجام دهد نیز حکمش به همین صورت است (یعنی جایز نیست) و لازم نیست قربانی کند.
والإحرام من الميقات مع الاختيار، ولو أحرم بحج التمتع من غير مكة لم يجزه. ولو دخل مكة بإحرامه وجب استئنافه منها ، ولو تعذر ذلك يستأنفه حيث أمكن - ولو بعرفة - إن لم يتعمد ذلك، ويسقط الدم (كفارة ترك الإحرام من مكة) والحال هذه.
در صورت اختیار و عدم اضطرار باید از میقات مُحرم شود و احرام بستن از غیرمکه برای حج تمتّع کفایت نمی‌کند. اگر در حال احرام وارد مکه شد، واجب است از نو مُحرم شود، ولی اگر عذر داشت (و چنین کاری را از روی عمد انجام نداده بود) از هرجایی که برایش ممکن بود احرام ببندد -حتی اگر در عرفه بتواند چنین کند- و ریختن خون از او ساقط می‌شود (درحالی‌که کفارۀ ترک احرام از مکه، قربانی‌کردن است).
ولا يجوز للمتمتع الخروج من مكة حتى يأتي بالحج، لأنه صار مرتبطاً به، إلا على وجه لا يفتقر إلى تجديد عمرة (أي يخرج محرم ويعود كذلك، أو يخرج غير محرم ويعود قبل شهر)، ولو جدد عمرة تمتع بالأخيرة إلى الحج.
کسی که به تمتّع رفته است نمی‌تواند از مکه خارج شود، مگر اینکه حج به‌جا آورد -زیرا حج بر عهده‌اش لازم آمده است- مگر درصورتی‌که نیازی به انجام دوبارۀ عمره نداشته باشد (یعنی در حال احرام از مکه خارج شود و به همین حال به مکه بازگردد و یا بدون احرام از مکه خارج و پیش از سپری شدن یک ماه به مکه بازگردد) ولی [اگر بعد از بازگشت] عمره را دوباره انجام داد، این عمرۀ آخر را به‌عنوان عمرۀ تمتّع قرار می‌دهد و حجش را تکمیل می‌نماید.
ولو دخل بعمرته إلى مكة وخشي ضيق الوقت جاز له نقل النية إلى الأفراد وكان عليه عمرة مفردة، وكذا الحائض والنفساء إن منعهما عذرهما عن التحلل وإنشاء الإحرام بالحج، لضيق الوقت عن التربص. ولو تجدد العذر وقد طافت أربعاً صحت متعتها، وأتت بالسعي وبقية المناسك، وقضت بعد طهرها ما بقي من طوافها، وإذا صح التمتع سقطت العمرة المفردة.
اگر در وضعیت عمرۀ تمتّع وارد مکه شود و از تنگی وقت بترسد، جایز است نیت خود را به حج اِفراد تبدیل کند؛ در چنین حالتی فقط عمرۀ مفرده بر عهده‌اش است. اگر عذر زن حائض و نفسا باعث شود نتواند از حالت احرام خارج شود و دوباره برای حج احرام ببندد حکم به همین صورت است،([89]) زیرا اگر صبر کند تا عذرش برطرف شود وقت را از دست می‌دهد. اگر دوباره برای چنین زنی عذر پیش بیاید درحالی‌که چهار دور از طواف خود را انجام داده باشد، تمتّعش صحیح است و سعی را انجام می‌دهد و سایر مناسک را به‌جا می‌آورد و بعد از پاک شدن، آنچه از طوافش باقی‌مانده است را به‌جا می‌آورد و وقتی تمتّع صحیح شد عمرۀ مفرده از او ساقط می‌شود.
[84]- کوتاه‌کردن مقداری از موهای سر و یا کوتاه‌کردن ناخن‌ها را تقصیر می‌گویند. (مترجم)
[85]- روز هشتم ذی‌حجه. (مترجم)
[86]- به تراشیدن موهای سر، حلق می‌گویند. (مترجم)
[87]- هر‌یک از جمرات نامی دارد: به ترتیب از سمت منا رو به مکه، به اولی جمرۀ اولی و به دومی جمرۀ وُسطی و به آخری جمرۀ عَقَبه می‌گویند. (مترجم)
[88]- میزاب یا ناودان طلا روی بام کعبه به سمت درون حجر اسماعیل نصب شده است. (مترجم)
[89]- یعنی باید نیت خود را به حج اِفراد تبدیل کنند و فقط عمرۀ مفرده بر عهده دارند. (مترجم)
