الرابع: من يصح الصيام منه

رکن چهارم: کسانی که روزه‌شان صحیح است:

هو العاقل المؤمن، فلا يصح صيام الكافر (فلا يصح صيام الكافر بالرسول أو الأئمة أو المهديين) وإن وجب عليه. ولا المجنون، ويصح من المغمى عليه إذا سبقت منه النية. ويصح صيام الصبي المُمَيّز، والنائم إذا سبقت منه النية ولو استمر إلى الليل. ولو لم يعقد صيامه بالنية مع وجوبه، ثم طلع الفجر عليه نائماً واستمر حتى زالت الشمس فعليه القضاء، إلا في رمضان فتكفيه نية أول الشهر

.

۱- مؤمن عاقل باشد. روزۀ کافر (کسی که به پیامبر و امامان و مهدیین(ع) کافر باشد) صحیح نیست، هرچند روزه بر او نیز واجب است. روزۀ دیوانه صحیح نیست، ولی روزۀ انسان بی‌هوش اگر قبل از بی‌هوشی نیت کرده باشد صحیح است. روزۀ کودک ممیّز صحیح است.

۲- کسی ‌که خوابیده است اگر قبل از خواب نیت کرده باشد -‌هرچند خوابش تا شب ادامه داشته باشد- روزه‌اش صحیح است؛ اگر نیت روزه نکرده باشد و تا اذان صبح خوابیده باشد درحالی‌که روزه هم بر او واجب بوده و تا بعد از اذان ظهر هم خوابش ادامه داشته باشد، روزه‌اش باطل است و باید بعداً قضا کند، مگر در ماه رمضان که همان نیت اول ماه کافی است.

ولا يصح صيام الحائض ولا النفساء، سواء حصل العذر قبل الغروب، أو انقطع بعد الفجر. ويصح من المستحاضة إذا فعلت ما يجب عليها من الاغسال أو الغسل. ولا يصح الصيام الواجب من مسافر يلزمه التقصير

۳- در حالت حیض یا نفاس نباشد؛ فرقی نمی‌کند که این عذر قبل از غروب برایش حاصل شود یا اینکه بعد از اذان صبح عذرش قطع شود. روزۀ زن مستحاضه صحیح است، به‌شرط اینکه غسل یا غسل­هایی که بر او واجب بوده است را انجام داده باشد.

۴- مسافر نباشد، چون روزۀ واجب در سفری که باید نماز را در آن شکسته خواند صحیح نیست.

إلا ثلاثة أيام في بدل الهدي، وثمانية عشر يوماً في بدل البدنة لمن أفاض من عرفات قبل الغروب عامداً، والنذر المشروط سفراً وحضراً.

البته [این روزه‌ها را می­توان در سفر گرفت] سه روز روزۀ بدل از قربانی حج، و هجده روز روزۀ بدل از بَدَنه^([347]) برای کسی که از عرفات قبل از غروب عمداً خارج شود، و نذری که شرط کرده است حتماً بگیرد، چه در سفر باشد چه در وطن.

ويصح صيام المسافر مندوباً إلا في رمضان، ويصح كل ذلك ممن له حكم المقيم.

روزۀ مستحبی مسافر صحیح است، مگر در ماه رمضان.

و تمام انواع روزه برای مسافری که حکم مقیم را دارد صحیح است.^([348])

ولا يصح من الجنب إذا ترك الغسل عامداً مع القدرة حتى يطلع الفجر. ولو استيقظ جنباً بعد الفجر لم ينعقد صيامه قضاء عن رمضان لا ندباً، وإن كان في رمضان فصيامه صحيح، وكذا في النذر المعين.

۵- 

غسل جنابت را تا اذان صبح عمداً به تأخیر نینداخته باشد. اگر بعد از اذان صبح در حال جنابت بیدار شود روزه‌اش درست نیست، چه به‌صورت قضای ماه رمضان باشد و چه به‌صورت مستحبی، ولی اگر در ماه رمضان باشد و همچنین در روزۀ نذر معین، روزه‌اش صحیح است.

ويصح من المريض ما لم يستضر به.

۶- روزۀ مریض صحیح است تا وقتی‌که ضرری به او وارد نیاید.

مسألتان:

دو مسئلۀ مهم:

الأولى: البلوغ الذي يجب معه العبادات: الاحتلام، أو الإنبات، أو إتمام أربعة عشر سنة والدخول في الخامسة عشر في الرجال، وتسع والدخول في العاشرة في النساء.

اول: (علامات) بلوغ، که با حصول (یکی از آن‌ها) عبادات واجب می‌شود:

·       احتلام [جنب‌شدن در خواب]

·       انبات [روییدن موهای خشن، بر عانه و زیر شکم]

·        اتمام ۱۴ سال قمری و ورود به ۱۵ سال برای پسرها، و اتمام ۹ سال قمری و ورود به ده سال برای دخترها.

الثانية : يمرن الصبي والصبية على الصيام قبل البلوغ، ويشدد عليهما لسبع مع الطاقة.

دوم: کودک (دختر و پسر) قبل از بلوغ می‌تواند به‌صورت تمرینی روزه بگیرد؛ و برای این کار از هفت‌سالگی بر کودک سخت گرفته شود، البته اگر در توانش باشد.

[347]- شتری که در حج به‌عنوان کفاره قربانی می­کنند. (مترجم)

[348]- مثل کسی که قصد اقامت ده‌روزه درجایی می‌کند. (احکام الشریعه بین السائل و المجیب جزء سوم، صوم: ص 31)

نکته: اگر مسافر با علم بر این­که روزه‌اش درست نیست، عمداً روزه بگیرد، مرتکب گناه شده، زیرا با حکم خدا عمداً مخالفت کرده است. (احکام الشریعه بین السائل و المجیب جزء سوم، صوم: ص 57)