مشکلاتی را که با آن مواجه هستیم، در قالب چند نکته خلاصه میکنم:
۱- فهمیدن زمان صبح و مغرب (با روش دیدن) به خاطر وضعیت آب و هوایی برای ما سخت است.
۲- حتی اگر یک روز زمان صبح و مغرب را بفهمیم.... تکیه به آن برای روز دوم برای ما سخت خواهد بود؛ چرا که هر روز با توجه به موقعیت زمانیِ سال 3 دقیقه بیشتر یا کمتر میشود.
۳- به اوقاتی که در سایت «مجمع اهلبیت» زیرمجموعهی برخی از شیعیان، موجود میباشد، اعتماد میکردیم؛ ولی اختلاف بسیاری در اوقات دیدیم؛ مخصوصاً پس از تغییر وقت تابستان به زمستان یا برعکس، به طوری که گاهی اوقات، وقت ظهر را تغییر میدهند در حالی که تغییر وقت مغرب انجام نمیشود یا برعکس و موارد دیگر... یعنی اختلافات بسیاری که باعث شد به اوقات آنان اعتماد نداشته باشم.
۴- تعیین وقت مغرب و وقت صبح برای ما سخت است. آیا ما میتوانیم به وقت صبح و مغرب موجود در روزنامههای عمومی اعتماد کنیم؟ با توجه به اینکه روزنامهها، خارجی هستند و چگونگی محاسبات آنان را نمیدانم. اگر به وقت صبح در روزنامهها اعتماد کنیم، میتوانیم از روش محاسبهی ۹۰ استفاده کنیم، ولی در مورد مغرب چه کنیم؟
۵- اختلاف بین زمستان و تابستان واقعاً بزرگ است... به اینصورت که مدت روز در تابستان نزدیک به ۲۲ ساعت و ربع میباشد... مشکل در ماه مبارک رمضان است (زمان بین افطار و امساک، بیش از دو ساعت نمیشود) به طوری که اطمینان از تاریک شدن هوا به طور کامل به دست نمیآید.... حتی گاهی اوقات، آسمان نورانی باقی میماند، گویی هنگام وقت عصر است.
پاسخ: از خداوند درخواست دارم که شما را موفق و گامهایتان را استوار بدارد. باید بدانید که خداوند هر کسی را جز به اندازهی توانش تکلیف نمیکند؛ بنابراین شما را در خصوص عقب انداختن یا جلو انداختن غیرعمدی وقت نماز، افطار و امساک مورد حساب قرار نمیدهد؛ البته اگر برای شناخت وقت صحیح برحسب واقعیت، آنچه را در توانتان است، انجام داده باشید. خداوند متعال میفرماید: ﴿خداوند هيچ کس را جز به اندازهی طاقتش مکلّف نمیکند. نيکیهای هر کس از آنِ خود او و بدیهايش از آنِ خودش است. ای پروردگار ما، اگر فراموش کردهايم يا خطا کردهايم، ما را بازخواست مکن. ای پروردگار ما، آن گونه که بر امّتهای پيش از ما تکليف گران نهادی، تکليف گران بر ما مَنِه و آنچه را که طاقت آن نداريم بر ما تکليف مکن، گناه ما ببخش و ما را بيامرز و بر ما رحمت آور که تو مولای ما هستی؛ پس ما را بر گروه کافران پيروز گردان﴾.
برای شناخت وقت صبح و مغرب میتوانید به نشریات مراکز علمی ستارهشناسی اعتماد کنید. روزنامهها در هر شهری، معمولاً به مرکز علمی ستارهشناسی همان شهر اعتماد میکنند و شما میتوانید در این مورد از منبع اطلاعاتیشان پرس و جو و برای شناخت وقت صبح و مغرب بر آن اعتماد کنید. آسمانی نورانی پس از مغرب، در اینکه این وقت، شبهنگام است، تأثیری ندارد؛ حتی اگر تاریکی نباشد، و نورانی بودن برای شما در مشخص کردن شب و روز تأثیری ندارد؛ بلکه شب و روز با توجه به غروب و طلوع خورشید مشخص میشود و همینطور آنچه برای شناخت اوقات نماز، افطار و امساک در برخی اوقات سال برای شما کفایت میکند.
این مسئله را پیشتر پاسخ دادم و پس از خواندن آن با دقت، میتوانید در مورد هر چیزی که در پاسخ برایتان روشن نیست، بپرسید؛ همانطور که میتوانید در مورد هر چیز دیگری که در پاسخ وجود ندارد، سؤال نمایید.
احمدالحسن
******