جوانان احمد الحسن
وصی و فرستاده امام مهدی علیه السلام
پرسش ۳۴: معنای تکبیرة الاحرام در نماز چیست و ویژگی تکبیر علی بن ابیطالب (ع) چه میباشد؟
پاسخ: تکبیرهای احرام در نماز در واقع هفت تکبیر است و نه یکی، هر چند احرام با یک تکبیر جایز است؛ و مراد از هفت تکبیر، نظیر بودن با هفت آسمان میباشد. هر تکبیر به یک آسمان تعلّق دارد.
عبارت «الله اکبر» نخست، یعنی خداوند بزرگتر است از آسمان دنیا و نخست و هرچه از خیر و شر در آن و تمام تفاصیلی که در آن هست ـهر چقدر هم که باعظمت باشدـ.
اگر توجّه داشته باشی که زمین با همهی فراخیاش، در مقایسه با کهکشان همچون دانهای شن در صحرا و کهکشان در مقایسه با جهان جسمانی مانند دانهای شن در صحرا است، و آسمان دنیا در قیاس با آسمان دوم مانند دانهای شن در صحرا است و این تناسب همینطور ادامه دارد، چنین نگرشی هر چیزی به غیر از خداوند را در دیدهات کوچک و ناچیز مینماید و در نفْست خداوند متعال را باعظمت میگرداند تا بدانی که او قابل وصف نیست.
تکبیر علی(ع) براساس شناخت و معرفت او به خدای سبحان میباشد و ایشان پس از حضرت محمد (ص) ، در میان خلق خدا بیشترین شناخت را نسبت به خداوند دارد، و هرچه معرفت نسبت به خداوند بیشتر شود، شأن و مقام ذکر خداوند نیز بیشتر میگردد. علی (ع) میداند تکبیر چهکسی را میگوید و اگر میخواست آنچه را که میشناسد به خلایق منتقل کند، تابِ آن را نمی آوردند.
ایشان(ع) سخنی با این معنا دارد: «انطویت علی مکنون علم لو بحت به لاضطربتم اضطراب الأرشیة فی الطوی البعیدة»([117]) (از علوم و حوادث پنهانی آگاهی دارم که اگر بازگویم به لرزه میافتید، چون لرزیدن ریسمان در چاههای عمیق!).
«اضطراب» یعنی به لرزه افتادن و «أرشیه» طنابی است که دلوی که برای خارج کردن آب به کار میرود به آن آویخته میشود، و «الطوی البعیده» یعنی چاه عمیق. اگر دلو در چاه عمیق انداخته شود، ریسمانِ آویخته به آن دچار لرزش میشود؛ همانند یک افعی که به راه میافتد.
******
[116]- شرح نهج البلاغة لابن أبي الحديد: ج1 ص213.
[117]- شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید: ج 1 ص 213.