جوانان احمد الحسن
وصی و فرستاده امام مهدی علیه السلامجوانان احمد الحسن
الجواب المنیر عبر الأثیر (الجزء الثاني) ، پاسخهای روشنگر بر بستر امواج (جلد دوم) | الجواب المنیر عبر الأثیر (الجزء الثاني) ، پاسخهای روشنگر بر بستر امواج (جلد دوم)
پاسخ به پرسش‌های دست‌نویس ، پرسش ١٣٩: سخن خداوند متعال: «الرحمن، علم القرآن»
أجوبة ألأسئلة الخطية
پاسخ به پرسش‌های دست‌نویس
بسم الله الرحمن الرحیم
والحمد لله رب العالمين:
ولتتم الفائدة أضفنا لهذه الطبعة من الجواب المنير، أجوبة الأسئلة الخطية المرسلة إلى السيد أحمد الحسن (ع)، ١٤٢٧ هـ . ق
والحمد لله رب العالمین
جهت بهره‌مندی هر چه بیش‌تر، در این جلد از کتاب پاسخهای روشنگر بخشی به نام پاسخ به پرسش‌های دست‌نویسی که به سید احمد الحسن ارسال شده است را اضافه نموده‌ایم. ١٤٢٧ هـ.ق.
پرسش ١٣٩:
سخن خداوند متعال: «الرحمن، علم القرآن»
السؤال/ ١٣٩: قال تعالى: ﴿الرَّحْمَنُ * عَلَّمَ الْقُرْآنَ * خَلَقَ الْإِنسَانَ * عَلَّمَهُ الْبَيَانَ﴾([569]).
كيف يكون ﴿الرَّحْمَنُ﴾ علَّم القرآن، والرسول محمد(ص) كشف له الحجاب، والحجاب هو القرآن، وهل الرحمن هو الذي خلق الإنسان ؟ والإنسان كلمة عامّة أو خاصة ؟ وإن كانت خاصة، فمن المقصود بهذا الخلق ؟ وما هو البيان الذي علمه الرحمن للقرآن ؟
حميد أبو أنور - النجف الأشرف
خداوند متعال می‌فرماید: «الرَّحْمَن * عَلَّمَ الْقُرْآنَ * خَلَقَ الْإِنسَانَ * عَلَّمَهُ الْبَيَانَ»([570]) (خدای رحمان * قرآن را تعليم داد * انسان را بيافريد * به او گفتن آموخت).
چگونه «الرَّحْمَن» قرآن را یاد داد در حالی که برای رسول خدا حضرت محمد(ص) حجاب برداشته شد و حجاب همان قرآن است؟! آیا «الرَّحْمَن» کسی است که انسان را خلق نموده است؟ انسان کلمه‌ی عام است یا خاص؟ و اگر کلمه‌ی خاص است منظور از این «خلق شدن» چیست؟ و کدام «بیان» را «الرَّحْمَن» به قـرآن آمـوخت؟
حمید ابو انور - نجف اشرف
الجواب: بسم الله الرحمن الرحيم، والحمد لله رب العالمين.
إقرأ معنى المحكم والمتشابه في المتشابهات: ج۱ لتعلم أنّ المتشابه له معانٍ كثيرة ولكل معنى أكثر من مصداق في الخارج.
پاسخ:بسم الله الرحمن الرحیم،والحمدلله رب العالمین.
معنی محکم و متشابه را در کتاب متشابهات جلد ۱ بخوان تا بدانی که متشابه معانی زیادی دارد و هر معنی دارای بیش از یک مصداق خارجی می‌باشد.
أمّا الآيات من سورة الرحمن: ﴿الرَّحْمَنُ * عَلَّمَ الْقُرْآنَ﴾، إعلم أنّ باب الذات الإلهية (الله) الذي يفاض منه على الخلق هو الرحمن الرحيم، بل والرحمن هو ظاهر الباب المواجه للخلق ومنه يفاض على الخلق، فالرحمن باب الله سبحانه وتعالى، والقرآن: محمد(ص)، فالقرآن وإن كان حجاب النور ولكن محمداً(ص) احتواه وتجلّى به، فأصبح القرآن ومحمد(ص) واحداً.
اما آیات سوره‌ی الرحمن «الرَّحْمَن * عَلَّمَ الْقُرْآنَ»: دروازه‌ی ذات الهی (الله) که از طریق آن فیض بر خلق افاضه می‌گردد، «الرحمن الرحیم» است؛ رحمن، ظاهر دروازه است که با خلق مواجه می‌شود و از طریق آن بر خلق افاضه می‌گردد. پس رحمن، دروازه‌ی الله سبحان و متعال است و قرآن، حضرت محمد(ص). اگرچه قرآن حجابِ نور است ولی حضرت محمد(ص) همه‌ی آن را احاطه کرد و آن را متجلّی نمود؛ در نتیجه قرآن و محمد(ص) یکی شدند.
﴿خَلَقَ الْإِنسَانَ﴾ الإنسان علي بن أبي طالب (ع)، فالرحمن سبحانه وتعالى خلق الإنسان (علياً) من القرآن، فعلي (ع) خُلق من نور محمد(ص).
«خَلَقَ الْإِنسَانَ»: منظور از انسان، علی بن ابی طالب(ع) می‌باشد. پس رحمن سبحان و متعال، انسان (علی) را از قرآن خلق نمود؛ پس علی از نور محمد(ص) آفریده شده است.
﴿عَلَّمَهُ الْبَيَانَ﴾، والبيان اسم من أسماء القرآن، والمراد منه القرآن في مرتبة أدنى دون مرتبة محمد(ص) ومقامه، فالرحمن سبحانه علَّم الإنسان (علياً) البيان (القرآن) من القرآن (محمد). والبيان هو تجلّي القرآن في مرتبة أدنى، فالبيان من القرآن بل هو القرآن ([571]).
السيد أحمد الحسن - وصي ورسول الإمام المهدي (ع)
«عَلَّمَهُ الْبَيَانَ»: بیان، اسمی از اسامی قرآن است و مراد از آن، قرآن در مرتبه و مقامی پایین‌تر از مرتبه و مقام حضرت محمد(ص) می‌باشد. پس رحمنِ سبحان، به انسان (علی) بیان (قرآن) را از قرآن (محمد) یاد داد . بیان، همان تجلّی قرآن در مرتبه‌ای پایین‌تر است؛ پس بیان از قرآن، بلکه خودِ قرآن می‌باشد([572]).
سید احمد الحسن - وصی و فرستاده‌ی امام مهدی(ع)
******
[569]- الرحمن: 1 – 4.
[570] - الرحمن: 1 تا 4.
[571]- عن الحسين بن خالد، عن أبي الحسن الرضا (ع)، قال: سألته عن قول الله عز وجل: ("الرَّحْمَنُ * عَلَّمَ الْقُرْآنَ"، فقال: إن الله عز وجل علم محمداً القرآن. قلت: "خَلَقَ الْإِنسَانَ * عَلَّمَهُ الْبَيَانَ"، قال: ذلك علي بن أبي طالب أمير المؤمنين (ع)، علمه بيان كل شيء مما يحتاج إليه الناس) مختصر بصائر الدرجات - للحسن بن سليمان الحلي: ص57.
ومن المعلوم أن محمداً وأهل بيته هم القرآن، كما قال الإمام علي (ع): (أنا القرآن الناطق) ينابيع المودة لذوي القربى للقندوزي: ج1ص214.
فمحمد(ص) هو القرآن، وهو مدينة العلم، وعلي (ع) بابه، وقد علمه الرسول(ص) كل علمه واستودعه عليه، كما في الحديث الآتي:
عن ابن عباس، قال: قال رسول الله(ص): (أتاني جبرئيل بدرنوك من الجنة فجلست عليه، فلما صرت بين يدي ربي كلمني وناجاني فما علمت شيئاً إلا علمته علياً، فهو باب مدينة علمي، ثم دعاه إليه فقال: يا علي سلمك سلمي وحربك حربي، وأنت العلم فيما بيني وبين أمتي بعدي) بحار الأنوار: ج83 ص149.
فالله سبحانه علم محمداً القرآن حتى صار هو القرآن، وعلم علياً بمحمد (القرآن).(المعلق).
[572] - از حسین بن خالد نقل شده است که گفت: از ابو الحسن امام رضا(ع) در مورد این سخن خداوند عزوجل «الرَّحْمَن * عَلَّمَ الْقُرْآنَ» سوال کردم. فرمود: «خداوند عزوجل قرآن را به محمد آموخت». گفتم:«خَلَقَ الْإِنسَانَ * عَلَّمَهُ الْبَيَانَ». فرمود: «همان علی بن ابی طالب امیرمؤمنان(ع) است که خداوند بیان همه چیز را هر آنچه مردم به آن احتیاج دارند به او آموخت». مختصر البصائر الدرجات - حسن بن سلیمان حلی: ص 57.
آنچه مشخص است این است که حضرت محمد(ص) و اهل بیت او(ع)، قرآن هستند؛ همان گونه که امام علی(ع) فرمود: «اَنا القُرآنَ الناطق (من قران ناطق هستم)». ینابیع المودة لذوی القربی - قندوزی: ج 1 ص214.
محمد(ص) قرآن و شهر علم است و علی(ع) دروازه‌ی آن. رسول خدا(ص) تمام علمش را به او آموخت و نزد او به ودیعه نها؛ همان طور که در حدیث بعد آمده است:
از ابن عباس روایت شده است: رسول الله(ص) فرمود: «جبرئیل(ع) فرشی از بهشت برایم آورد. بر آن نشستم و چون نزد پروردگارم رسیدم با من سخن گفت و چیزی به من نیاموخت مگر آنکه آن را به علی آموختم؛ پس او دروازه‌ی شهر علم من است. سپس برای او دعا کرد و فرمود: ای علی، صلح تو، صلح من و جنگ تو، جنگ من است و تو پرچم بین من و امّت من بعد از من می‌باشی». بحار الانوار: ج 83 ص 149.
پس خداوند سبحان، قرآن را به محمد(ص) آموخت تا او خودِ قرآن شد و علی را با محمد (قرآن) تعلیم داد.
سر فصل ها
فهرست موضوعات کتاب پاسخ به پرسش‌های دست‌نویس ، پرسش ١٣٩: سخن خداوند متعال: «الرحمن، علم القرآن»
فهرست تقدیم و پیشگفتار کتاب پاسخهای روشنگر بر بستر امواج (جلد دوم)- مــحـوراول: تفسیر آیاتی از قرآن حکیم ، پرسش ۵۲: آیه‌ی « لَقَدْ صَدَقَ اللَّهُ رَسُولَهُ الرُّؤْيا بِالْحَقِّ…ذَلِكَ فَتْحاً قَرِيباً»
- پرسش ۵۳: آیه‌ی « وَحَمَلْنَاهُ عَلَى ذَاتِ أَلْوَاحٍ وَدُسُرٍ»
- پرسش ۵۴: سخن خداوند متعال: « لِإِيلافِ قُرَيْشٍ * إِيلافِهِمْ رِحْلَةَ الشِّتَاءِ …* الَّذِي أَطْعَمَهُمْ مِنْ جُوعٍ وَآمَنَهُمْ مِنْ خَوْفٍ»
- پرسش ۵۵: آیه‌ی « وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ آمِنُوا كَمَا آمَنَ النَّاس… كَمَا آمَنَ السُّفَهَاءُ أَلا إِنَّهُمْ هُمُ السُّفَهَاءُ وَلَكِنْ لا يَعْلَمُونَ»
- پرسش ۵۶: سخن خداوند متعال « وَكُلَّ إِنْسَانٍ أَلْزَمْنَاهُ طَائِرَهُ فِي عُنُقِهِ وَنُخْرِجُ لَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ كِتَاباً يَلْقَاهُ مَنْشُوراً»
- پرسش ۵۷: « إِذَا جَاءَ نَصْرُ اللَّهِ وَالْفَتْحُ *… فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَاسْتَغْفِرْهُ إِنَّهُ كَانَ تَوَّاباً»
- پرسش ۵۸: سخن خداوند متعال « وَكَمْ قَصَمْنَا مِنْ قَرْيَةٍ كَانَتْ ظَالِمَةً وَأَنْشَأْنَا …حَتَّى جَعَلْنَاهُمْ حَصِيداً خَامِدِينَ»
- پرسش ۵۹: آیه‌ی « إِنَّا أَنْذَرْنَاكُمْ عَذَاباً قَرِيباً يَوْمَ يَنْظُرُ الْمَرْءُ …وَيَقُولُ الْكَافِرُ يَا لَيْتَنِي كُنْتُ تُرَاباً»
- پرسش ۶۰:مقصود از آیه‌ی « إِنِّي أَنَا رَبُّكَ فَاخْلَعْ نَعْلَيْكَ إِنَّكَ بِالْوَادِ الْمُقَدَّسِ طُوًى»
- پرسش ۶۱: منی شعائرالله در آیه‌ی « ذَلِكَ وَمَن يُعَظِّمْ شَعَائِرَ اللَّهِ فَإِنَّهَا مِن تَقْوَى الْقُلُوبِ»
- پرسش ۶۲: آیات « وَأَوْحَى رَبُّكَ إِلَى النَّحْلِ....» و « ثُمَّ كُلِي مِن كُلِّ الثَّمَرَاتِ.... لآيَةً لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ»
- پرسش ۶۳: معنی آیهٔ: «و من الناس من یعبد الله علی حرف.... الخسران المبین»
- پرسش ۶۴: راز آیت الکرسی چیست؟
- پرسش ۶۵: «رسول من الله یتلو صُحُفاً مطهرة....» آیا این آیه‌ی مبارک بر وجود بیش از یک کتاب در داخل قرآن کریم دلالت می‌کند؟
- پرسش ۶۶: تفسیر آیه‌ی «و امرهم شوری بینهم»چیست و آیا با حاکمیت الله در تناقض است؟
- پرسش ۶۷:تفسیر دو آیهٔ: «هو الذی انشأکم من نفس واحدة....» ، «و ما من دابة في الارض.... کتاب مبین»
- پرسش ۶۸: تفاوت یا ارتباط بین این دو آیه: «لهم البشری فی الحیات الدنیا» ، «و لقد کذبت رسل من قبلک» . مقصود از اینکه هیچ گاه تمام نمی‌شوند چیست؟
- پرسش ۶۹: معنای آیه‌ی «و اعبدوا الله و لا تشرکوا به شیئا.... مختالاً فخوراً»
- پرسش ۷۰: سخن خداوند متعال: «عم یتساءلون.... ثم کلا سیعلمون»
- پرسش ۷۱: سخن خداوند متعال «مرج البحرین یلتقیان....»
- السؤال ۷۲:﴿ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتَابَ …ظَالِمٌ لِنَفْسِهِ وَمِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَمِنْهُمْ سَابِقٌ بِالْخَيْرَاتِ..هُوَ الْفَضْلُ الْكَبِيرُ﴾
- پرسش ۷۳: آیه‌ی «یا أیها الذین آمنوا لا تقدموا بین یدی الله....»
- پرسش ۷۴: سخن خداوند متعال: «انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس....»
- پرسش ۷۵: آیه‌ی «یا ایها الذین آمنوا اطیعوا الله و اطیعوا الرسول....»
- پرسش ۷۶: تفسير سخن خداوند متعال «هو الله الذی لا اله الا هو.... و هو العزیز الحکیم»(الحشر: ۲۲ – ۲۴.).
- پرسش ۷۷: داستان مریم ع در آیه‌ی «و اذکر فی الکتاب مریم.... تحتک سریاً» (مريم:۱۶-۲۴.)
- مــحـور‌دوم: پرسش‌های عقایدی پرسش ۷۸: جِفر سفید و جِفر سُرخ و کلیدهایشان
- پرسش ۷۹: درختی که آدم(ع) از ان خورد.
- پرسش ۸۰: منظور علی(ع) از این سخن چیست؟ «منم اول و آخر»
- پرسش ۸۱: ناسخ و منسوخ چیست؟
- پرسش ۸۲: زکریا و لوط به چه معنی است؟
- پرسش ۸۳: راز عدد ۱۳ چیست؟
- پرسش ۸۴: چرا مقام امامت، بالاتر از نبوّت است؟
- پرسش ۸۵: تکلیف ما در برابر نیروهای اشغال‌گر چیست؟
- پرسش ۸۶: مرده در عالم برزخ.
- پرسش ۸۷: جز نبی یا وصی در جفر نگاه نمی‌کند
- پرسش ۸۸: نظر سید الحمد الحسن(ع) در مورد کتاب قاضی السماء چیست؟
- پرسش ۸۹ : دعای رؤیت یکی از معصومین
- پرسش ۹۰: چگونه از انصار شما باشم؟
- پرسش ۹۱: آیا در تورات و انجیل، تحریف وجود دارد؟
- پرسش ۹۲: تحریف در کتاب مقدس.
- پرسش ۹۳: چه موقع فهمیدید که شما یمانی هستی؟
- پرسش ۹۴: فرق بین رَب و اله.
- پرسش ۹۵: سوالی درباره‌ی روح و نفْس و مرگ و نطفه نفسانی و…
- پرسش ۹۶: شبیه عیسای به صلیب کشیده شده.
- پرسش ۹۷: زمان حکومت حجّت(ع) و انصار ایشان.
- پرسش ۹۸: ائمه‌ی معصوم در قرآن کریم.
- پرسش ۹۹: آیا پیامبر(ص) قبل از وحی، می‌دانست که پیامبر است؟
- پرسش ۱۰۰: سوالاتی در مورد اسلام، قرآن و سایر موارد.
- پرسش ۱۰۱: سوالاتی از اسلام، قرآن و سایر موارد.
- پرسش ۱۰۲: اسماعیلیه و بابیه و بهائیه.
- پرسش ۱۰۳ و ۱۰۴ : درباره‌ی فاضل المرسومی. و پرسش ۱۰۴: درباره‌ی عبد الوهاب البصری.
- پرسش ۱۰۵: معنی «و صل الهم بیننا و بینه و صلة....»
- پرسش ۱۰۶: آیا پروردگار گروهی از مخلوقاتش را بر دیگران برتری می‌دهد؟
- پرسش ۱۰۷: آیا با عقب‌نشینی آمریکایی‌ها صلح در عراق برقرار خواهد شد؟
- پرسش ۱۰۸: معنی: «هم‌کُنیه‌ی عمویش است»، چیست؟
- پرسش ۱۰۹: علمای بی‌عمل ادامه‌ی طبیعی بت‌ها … و آل محمد(ع) ائمه و مهدیون، همان امتداد طبیعی پدرشان ابراهیم(ع) .
- پرسش ۱۱۰: آیا انبیا ارث می‌گذارند یا نه؟!
- پرسش ۱۱۱: چرا شیعه بعد از وفات هر امام سرگردان می‌شدند؟!
- پرسش ۱۱۲: نامه‌ای از ابو محمد الجبوری.
- پرسش ۱۱۳: درباره‌ی روح القدس، دعوت عیسی و پیروان ادیان
- پرسش ۱۱۴: پرسشی در خصوص عصمت و معصومین.
- پرسش ۱۱۵: علت خواندن نماز وُتَیر.
- محــور‌سوم: تفسیر رؤیا ، پرسش ۱۱۶: رؤیا در مورد بسته بودن پاها و فرو رفتن در آب.
- پرسش ۱۱۷: رؤیا در مورد تولد نوزادی با صورتی نورانی و به نام احمد.
- پرسش ۱۱۸: رؤیا در خصوص لشکر سوارکارن و به دست آوردن کیسه‌ی پول.
- پرسش ۱۱۹: رؤیا در خصوص بلند شدن کعبه از جایگاهش.
- پرسش ۱۲۰: رؤیای روز قیامت.
- محــور‌چهارم: پرسش‌های فقهی و شرعی پرسش ۱۲۱: آیا دریافت اجرت در برابر عبادت‌ها جایز است؟
- پرسش ۱۲۲: حکم ازدواج موقت.
- پرسش ۱۲۳: آیا توبه‌ی کسی که با آمریکا سازش کرده است، پذیرفته می‌شود.
- پرسش ۱۲۴: حکم پوشیدن شلوار و چادر.
- پرسش ١٢٥: زمان نماز جمعه بعد از اذان.
- پرسش ١٢٦: استفاده از دستگاه برای جلوگیری از بارداری.
- پرسش ١٢٧: کسی که دعوت به او نمی‌رسد.
- پرسش ١٢٨: حکم ماء الشعیر
- پرسش ١٢٩: حکم پوشیدن جوراب شیشه‌ای و جواهرآلات و خارج شدن از منزل با آن.
- پرسش ١٣٠: بیمه‌ی عمر، خدمات درمانی و حوادث.
- پرسش ١٣١: خانه در زمین‌های دولتی.
- پرسش ١٣٢: آیا گناهی مرتکب شده‌ام؟ کمکم کنید.
- پرسش ١٣٣: آیا سوزاندن ورق‌های حاوی آیات قرآن مجاز است؟
- پرسش ۱۳۴: درخواست دعا.
- پرسش ۱۳۵: آیا جایز است در وضو دست چپ دو بار شسته شود؟
- پرسش ۱۳۶: برجستگی روی پاها.
- پرسش ١٣٧: هک کردن مراکز اینترنتی.
- پرسش ١٣٨: سوالاتی درباره‌ی خمس.
- پاسخ به پرسش‌های دست‌نویس ، پرسش ١٣٩: سخن خداوند متعال: «الرحمن، علم القرآن»
- پرسش ۱۴۰: قضای نماز و روزه‌ی کسی که بعد از ۱۳ رجب ایمان آورده است.
- پرسش ۱۴۱: قرائت «بکل امر» در سوره‌ی قدر.
- پرسش ۱۴۲: اطاعت از کسی که امام منصوب کرده است.
- پرسش ۱۴۳: شامل شدن همسران پیامبر(ص) در آیه‌ی تطهیر.
- پرسش ۱۴۴: خلق شدن بهشت از نور حسین(ع)
- پرسش ۱۴۵: آیا ابراهیم(ع) نور محمد(ص) و علی(ع) را نمی‌شناسد؟
- پرسش ۱۴۶: آیا کسی که منتظر ایمان آوردن به دعوت است، بر تقلید باقی بماند؟
- پرسش ۱۴۷: معنی «ننسها» در آیه‌ی «ما ننسخ من آیة او ننسها»
- پرسش ۱۴۸: چگونه فرزندن آدم زیاد شدند؟
- پرسش ۱۴۹: حکم مردم و بستگانی که از این دعوت چیزی نمی‌دانند.
- پرسش ۱۵۰: معنی اغیار در دعای امام حسین(ع): «و محوت الاغیار....»
- پرسش ۱۵۱: جن از چه زمانی خلق شد؟
- پرسش ۱۵۲: گفته شدن زمین به تنهایی در برابر آسمان‌ها.
- پرسش ۱۵۳: توکل به خدا و در عین حال عمل کردن با سبب‌ها!
- پرسش ۱۵۴: سخن خداوند متعال: «الم تری الی الذی حاجّ ابراهیم....»
- پرسش ۱۵۵: سخن خداوند متعال: «و هو الذی فی السماء اله و فی الارض اله».
- پرسش ۱۵۶: آیه‌ی «و اذا النفوس زوجت»
- پرسش ۱۵۷: معنی ماه و خورشید و سجده کردن در این آیه: «و من آیاته اللیل و النهار»
- پرسش ۱۵۸: در مورد عقل.
- پرسش ۱۵۹: قضای نماز و روزه‌ی بیمار.
- پرسش ۱۶۰: حکم بخار آب انگور در حال جوشیدن.
- پرسش ۱۶۱: آشامیدن خون حیوان ذبح شده به جهت معالجه.
- پرسش ۱۶۲: فقاع (آب جو) چیست؟
- پرسش ۱۶۳ : حکم کسی که در یکی از تکبیرها اشتباه کند
- پرسش ۱۶۴: تربت حسین(ع) تربت قبر است یا اطراف آن
- پرسش ۱۶۵: مشخص نمودن بسمله
- پرسش ۱۶۶: بستن کراوات
- پرسش ۱۶۷: به جا آوردن نافله‌ی عصر بعد از زوال
- پرسش ۱۶۸: گفتن «اعظم» به جای «اعلی» در سجده
- پرسش ۱۶۹: خرید و فروش مجسمه و ساختنش
- پرسش ۱۷۰: حکم سر راهی و ازدواج نمودنش
- پرسش ۱۷۱: کودکان تلقیح مصنوعی
- پرسش ۱۷۲: کاشت تخم در رحم زن.
- پرسش ۱۷۳: شبیه‌سازی انسان
- پرسش ۱۷۴: استمنا
- پرسش ۱۷۵: نزدیکی قبل از ازدواج.
- پرسش ۱۷۶: ازدواج دایم با زن پس از ازدواج موقت
- پرسش ۱۷۷: حکم انگشتر
- پرسش ۱۷۸: اختلاط و نگاه کردن در حین کار
- پرسش ۱۷۹: خوردن مغز استخوان حیوان حلال
- پرسش ۱۸۰: چگونگی نَحر و ذبح کردن حیوان
- پرسش ۱۸۱: آیا ناشئه‌ی شب به جای نافله‌ی مغرب کفایت می‌کند؟
- پرسش ۱۸۲: به جا آوردن نافله‌های ظهر بعد از زوال
- پرسش ۱۸۳: معالجه‌ی زنان توسط مرد در صورت کمبود کادر زن
- پرسش ۱۸۴: پوست وارداتی از سرزمین‌های بیگانه
- پرسش ۱۸۵: خوردن شیر حیوانی که سقط کرده است
- پرسش ۱۸۶: نزدیکی بدون پرتاب کردن منی
- پرسش ۱۸۷: آیا یک اذان برای نمازهای ظهر و عصر کفایت می‌کند، با وجود فاصله بین دو نماز
- پرسش ۱۸۸: روش‌ها و لوازم جلوگیری از بارداری
- پرسش ۱۸۹: زیاد گفتن تشهد در نمازهای واجب
- پرسش ۱۹۰: آیا خواهر مادر پدر یا مادرش، محرم است
- پرسش ۱۹۱: مایعی که از زن هنگام شهوت بیرون می‌جهد
- پرسش ۱۹۲: شیر، پنیر و ماهی وارداتی
- پرسش ۱۹۳: آیا سوزانیدن قرآن کریم جایز است؟
- پرسش ۱۹۴: آیا اذان و اقامه بر کودکان واجب است؟
- پرسش ۱۹۵: گوشت و مرغ معامله شده به روش اسلامی
- پرسش ۱۹۶: حکم الکل صنعتی
- پرسش ۱۹۷: هم‌نشینی با مرتد و همکاری با او
- پرسش ۱۹۸: باقی ماندن زن با همسرش که ایمان ندارد
- پرسش ۱۹۹: حضور بیمار در نماز جمعه
- پرسش ۲۰۰: برخی احکام ازدواج موقت
- پرسش ۲۰۱: نماز انسان کر و لال
- پرسش ۲۰۲: وام گرفتن با بهره از بانک‌های خارجی
- پرسش ۲۰۳: تبدیل لفظ مهدی به نامش در اذان
- پرسش ۲۰۴: جدا کننده در نماز جماعت
- پرسش ۲۰۵: فراموش کردن امام جماعت در قرائت سوره بعد از فاتحه.
- پرسش ۲۰۶: سقط جنین به خاطر ناقص الخلقه بودنش.
- پرسش ۲۰۷: آیا از فاصله‌ی ٢٠ کیلومتری نماز جمعه واجب است؟
- پرسش ۲۰۸: سوال در مورد خمس
- پرسش ۲۰۹: وضوی عضوی که عملیات جراحی شکسته‌بندی رویش انجام شده است.
- پرسش ۲۱۰: نماز خواندن زندانی که وقت‌ها را نمی‌داند.
- پرسش ۲۱۱: دریافت اجرت در برابر نماز خواندن.
- پرسش ۲۱۲: حکم امتی که کتاب خدا را فروختند.
- پرسش ۲۱۳: مصرف کردن عطرهای خارجی و عراقی
- پرسش ۲۱۴: سقط کردن جنینی که به چهار ماهگی نرسیده است.