پرسش ۱۱۸: معنای روح القدس.

پرسش ۱۱۸:

 معنای روح القدس.

سؤال/ ۱۱۸: ما هو روح القدس، وهل فيهم كبير وصغير كالذي مع من يقول الحق والذي مع المعصوم؟

روح القدس چیست؟ و آیا در میان آنها کوچک و بزرگ وجود دارد، مانند آن روحی که همراه کسی است که حق را می‌گوید و آن که همراه معصوم است؟

الجواب: روح القدس هو:(روح الطهارة أو العصمة)، فإذا أخلص العبد بنيته لله سبحانه وتعالى وأراد وجه الله، أحبه الله ووكل الله به ملكاً يدخله في كل خير ويخرجه من كل شر ويسلك به إلى مكارم الأخلاق، ويكون روح القدس واسطة لنقل العلم للإنسان الموكل به، وأرواح القدس كثيرة وليست واحداً، والذي مع عيسى(علیه السلام) ومع الأنبياء دون الذي مع محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) وعلي(علیه السلام) وفاطمة(علیهاالسلام) والأئمة(علیهم السلام) ، وهذا هو روح القدس الأعظم لم ينـزل إلا مع محمد(صلی الله علیه و آله و سلم)، وانتقل بعد وفاته إلى علي(علیه السلام) ثم إلى الأئمة  ثم بعدهم إلى المهديين الاثني عشر(علیهم السلام).

پاسخ: روح القدس همان روح پاكی و عصمت است. اگر بنده نیّتش را برای خداوند سبحان و متعال خالص گرداند و خواهان وجه او باشد، خداوند او را دوست می‌دارد و مَلَکی را موکّل بر او می‌کند تا او را به هر خیری وارد و از هر شرّی خارج كند و او را به سوی مکارم اخلاق(والاترین خصوصیات اخلاقی) سوق می‌دهد. روح القدس واسطه‌ی انتقال دانش به انسانی که موکّلش است، می‌باشد. روح القدس‌ها متعددند و یکی نیستند؛ روح القدسی كه با حضرت عیسی(علیه السلام) و انبیا(علیهم السلام)  بوده است با روح القدسی كه با محمّد(صلی الله علیه و آله و سلم)، علی(علیه السلام) و فاطمه(علیها السلام)  و ائمه است فرق می‌كند؛ این روح القدس، همان روح القدس اعظم است كه فقط برای حضرت محمّد نازل، و پس از وفات او به علی(علیه السلام) منتقل شد و و پس از او به ائمه(علیهم السلام) انتقال یافت و پس از آنها به مهدیّون دوازده‌گانه(علیهم السلام) منتقل می‌شود.

عن أبي بصير، قال: سألت أبا عبد الله(علیه السلام) عن قول الله تبارك وتعالى: ﴿وَكَذَلِكَ أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ رُوحاً مِنْ أَمْرِنَا مَا كُنْتَ تَدْرِي مَا الْكِتَابُ وَلا الْأِيمَانُ﴾([497])، قال(علیه السلام):(خلق من خلق الله عز وجل أعظم من جبرائيل وميكائيل، كان مع رسول الله(صلی الله علیه و آله و سلم) يخبره ويسدده وهو مع الأئمة(علیهم السلام) من بعده)([498]).

از ابو بصیر روایت شده است: از ابو عبد الله(علیه السلام) درباره‌ی این سخن خداوند تبارک و تعالی پرسیدم: ﴿ و این چنین روحی از امر خودمان را به تو وحی کردیم در حالی که تو نمی‌دانستی کتاب چیست و ایمان کدام است).([499]) فرمود:(مخلوقی از مخلوقات خداوند عزّوجل كه از جبرئیل و میكائیل بزرگ‌تر است و همراه حضرت محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) بود و به او خبر می‌داد و راهنمایی می‌كرد و بعد از ایشان، همراه ائمه‌ی(علیهم السلام) پس از او می‌باشد)([500]).

عن أبي بصير، قال: سألت أبا عبد الله(علیه السلام) عن قوله عز وجل: ﴿وَيَسْأَلونَكَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّي﴾([501])، قال(علیه السلام):(خلق أعظم من جبرائيل وميكائيل عليهما السلام كان مع رسول الله  وهو مع الأئمة(علیهم السلام) وهو من الملكوت)([502]).

ابو بصیر می‌گوید: از ابو عبد الله درباره‌ی این سخن خداوند عزّوجل پرسیدم:﴿ از تو درباره‌ی روح می‌پرسند. بگو: روح از امر پروردگارم است.([503]) فرمود:(آفریده‌ای عظیم‌تر از جبرئیل و میكائیل(عليهما السلام) كه همراه رسول خدا بود و با ائمه(علیهم السلام) می‌باشد و این روح از ملكوت است)([504]).

وعن أبي حمزة، قال: سألت أبا عبد الله(علیه السلام) عن العلم أهو علم يتعلمه العالم من أفواه الرجال، أم في الكتاب عندكم تقرؤونه فتعلمون منه؟ قال(علیه السلام):(الأمر أعظم من ذلك وأوجب أما سمعت قول الله عز وجل: ﴿وَكَذَلِكَ أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ رُوحاً مِنْ أَمْرِنَا مَا كُنْتَ تَدْرِي مَا الْكِتَابُ وَلا الْأِيمَانُ﴾([505]).

از ابو حمزه روایت شده است: از ابو عبد الله(علیه السلام) درباره‌ی علم پرسیدم كه آیا همان علمی است كه عالِم از دانشمندان یاد می‌گیرد یا در كتابی نزد شما است كه آن را می‌خوانید و یاد می‌گیرید؟ فرمود:(مسأله بزرگ‌تر از اينها است. این سخن خداوند متعال را شنیده‌ای كه می‌فرماید:﴿ و اینچنین روحی از امر خودمان را به تو وحی کردیم در حالی که تو نمی‌دانستی کتاب چیست و ایمان کدام است.﴾([506])

ثم قال: أي شيء يقول أصحابكم في هذه الآية، أيقرون أنه كان في حال لا يدري ما الكتاب ولا الإيمان؟ فقلت: لا أدري جعلت فداك ما يقولون، فقال لي(علیه السلام): بلى قد كان في حال لا يدري ما الكتاب ولا الإيمان حتى بعث الله تعالى الروح التي ذكر في الكتاب، فلما أوحاها إليه علم بها العلم والفهم وهي الروح التي يعطيها الله تعالى من شاء فإذا أعطاها عبداً علمه الفهم)([507]).

سپس فرمود:(نظر اصحاب شما درباره‌ی این آیه چیست؟ آیا اقرار می‌كنند كه پیامبر در وضعیتی بود كه نمی‌دانست كتاب چیست و ایمان كدام است؟) عرض کردم: فدایتان گردم، نمی‌دانم آنها چه می‌گویند. حضرت(علیه السلام) به من فرمود:(آری، او در حالتی بود كه نمی‌دانست كتاب چیست و ایمان کدام است تا اینكه خداوند متعال این روح را كه در قرآن ذكر شده است، فرستاد. پس زمانی كه خداوند این روح را به پیامبر وحی فرمود، پیامبر به وسیله‌ی این روح، علم و فهم را دانست. این روحی است كه خداوند به هر كه بخواهد عطا می‌فرماید. اگر آن را به بنده‌ای عطا فرماید، علم را به او آموخته است).([508])

فرسول الله محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) لما نزل إلى هذا العالم الجسماني ليخوض الامتحان الثاني بعد الامتحان الأول في عالم الذر حجب بالجسم المادي، فلما أخلص لله سبحانه وتعالى إخلاصاً ما عرفت الأرض مثله أحبه الله ووكل به روح القدس الأعظم، فكان الفائز بالسباق في هذا العالم كما كان الفائز بالسباق في الامتحان الأول في عالم الذر.

بنابراین رسول خدا حضرت محمّد(صلی الله علیه و آله و سلم) هنگامی که به این عالم جسمانی آمد تا بعد از امتحان اوّل در عالم ذر وارد امتحان دوّم در این عالم كه با جسم مادی پوشیده شده است، شود. زمانی كه برای خداوند سبحان و متعال آنچنان که زمین، نظیرش را نشناخته بود، اخلاص ورزید، خداوند او را به دوستی برگزید و روح القدس اعظم را موکّل او نمود. به این صورت در این دنیا نیز درست مانند امتحان اول یا عالم ذر، در مسابقه پیروز گردید.

******

الشورى : 52.

[498]- الكافي : ج1 ص273 ح1.

[499]-  شوری: 52.

[500] - کافی: ج 1 ص 273 ح 1.

[501]- الإسراء : 85.

[502]- الكافي : ج1 ص273 ح3.

[503] - إسراء: 85.

[504] - کافی: ج 1 ص 273 ح 3.

[505]- الشورى : 52.

[506] -  شوری: 52.

[507]- الكافي : ج1 ص274 ح5.

[508] - کافی: ج 1 ص 274 ح 5.