ثانياً: في كتب السنة

دوم: درکتاب‌های اهل سنت

ابن أبي حاتم الرازي: [14769ـ ذكر، عن يحيي بن أبى الخطيب، ثنا الوليد بن مسلم، ثنا صفوان بن عمرو، عن شريح بن عبيد، عن عمرو البكالي، عن كعب الأحبار قال: هم اثنا عشر، فإذا كان عند انقضائهم فيجعل مكان اثني عشر اثنا عشر مثلهم وكذلك وعد الله هذه الأمة فقرأ: (وَعَدَ اللَّه الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وعَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ) وكذلك فعل ببني إسرائيل] تفسير القرآن العظيم: ج٨ ص٢٦٢٨.

15- ابن ابی حاتم رازی: کعب الاحبار می‌گوید: آنها دوازده نفر هستند. وقتی (حکومت)  آنها به پایان برسد، به جای دوازده نفر، دوازده نفر (دیگر و) قرار داده می‌شود، خداوند به این امت، این گونه وعده داده است. (این آیه را) خواند: (خدا به افرادی که ایمان آوردند و (کارهای) شایسته انجام دادند وعده داده است که آنها را در زمین به جانشینی برگزیند، همان‌طورکه افرادی که قبل آنها بودند را برگزید)  و همچنین با بنی اسرائیل، این‌گونه نمود.‌(تفسیر‌قرآن‌عظیم: ج٨ ص٢٦٢٨.)

العيني تعليقاً على (اثنا عشر أميراً ..)، قال: [وقيل: يحتمل أن يكون اثنا عشر بعد المهدي الذي يخرج في آخر الزمان ... وعن كعب الأحبار: يكون اثنا عشر مهدياً ثم ينزل روح الله فيقتل الدجال] عمدة القاري: ج٢٤ ص٢٨٢.

16- عینی بر (عبارت) «دوازده امیر» این گونه تعلیق می‌زند، می‌گوید: و گفته شد: احتمال دارد که دوازده نفر، بعد از مهدی (ع) باشند که در آخرالزمان می‌آیند.... و کعب الاحبار (می‌گوید): دوازده مهدی (ع) هستند؛ بعد روح الله فرستاده می‌شود (و) دجال را می‌کُشد. (عمدة القاری: ج ٢٤ ص ٢٨٢)

وهذا بعض ما رواه نعيم بن حماد المروزي في فتنه تحت عنوان (ما يكون بعد المهدي):

بعضی از روایاتی که نعیم بن حماد مروزی در «فِتَن» خود، آن را تحت عنوان «اتفاقاتی که بعد از مهدی (ع) به وقوع می‌پیوندند» بیان کرده است.

وقال: [حدثنا ابن وهب عن ابن أنعم عن أبي عبد الرحمن الحبلي عن عبد الله بن عمرو قال: ثلاثة أمراء يتوالون تفتح الأرضين كلها عليهم كلهم صالح؛ الجابر ثم المفرح ثم ذو العصب يمكثون أربعين سنة ثم لا خير في الدنيا بعدهم] الفتن: ص٢٤٢.

17- عبدالله بن عمرو می‌گوید: سه امیر هستندکه ولایت دارند. تمام زمین برای آنها فَتح می‌شود و همه‌ی آنها شایسته هستند: جابر، بعد مفرح، بعد ذوالعصب. در زمین چهل سال حکومت می‌کنند. بعد از آنها در دنیا خیری نیست. (فتن: ص٢٤٢)

وقال: [حدثنا يحيى بن سعيد العطار عن سليمان بن عيسى وكان علامة في الفتن قال: بلغني أن المهدي يمكث أربعة عشر سنة ببيت المقدس ثم يموت ثم يكون من بعده شريف الذكر من قوم تبع يقال له منصور ببيت المقدس إحدى وعشرين سنة ... وهو الذي يخرج عليه المولى اسمه اسم نبي وكنيته كنية نبي ... ثم يقتل، ثم يملك من بعده هيم المهدي الثاني وهو الذي يقتل الروم ويهزمهم ويفتح القسطنطينة ويقيم فيها ثلاث سنين أربعة أشهر وعشرة أيام ثم ينزل عيسى بن مريم (ع) فيسلم الملك إليه] الفتن: ص٢٤.

18- سلیمان بن عیسی که در فِتَن فرد دانایی بود، می‌گوید: خبری به من رسیده است که مهدی (ع) چهارده سال در بیت المقدس می‌ماند و بعد از آن می‌میرد و بعد فرد شریفی از قوم «تبع» می‌آید که به او منصور گفته می‌شود، در بیت المقدس بیست و یک سال می‌ماند.... و او است که بر او فردی خروج می‌کند که نامش نام پیامبر (ص) و کنیه‌اش کنیه‌ی پیامبر (ص) است.... بعد کشته می‌شود. بعد از او «هیم» که مهدی (ع) دوم است حکومت می‌کند. او فردی است که رومیان را می‌کُشد و آنها را شکست می‌دهد و قسطنطنیه را فَتح می‌کند، و در آن سه سال و ‌چهار ماه و ده روز می‌ماند. بعد عیسی بن مریم (ع) (از آسمان) می‌آید و فرمان‌روایی به او داده می‌شود. (فتن: ص ٢٤٣)

وقال: [حدثنا رشدين عن ابن لهيعة عن أبي قبيل عن عبد الله بن عمرو قال: بعد المهدي الذي يُخرج أهل اليمن إلى بلادهم ثم المنصور ثم من بعده المهدي الذي تفتح على يديه مدينة الروم] الفتن: ص٢٤٤.

19-  عبدالله بن عمر می‌گوید: بعد مهدی (ع) (می‌آید) که اهل یَمن به شهرهایشان می‌روند. بعد منصور (ع) و بعد مهدی (ع) که به دستش، شهر روم فَتح می‌شود. (فتن: ص ٢٤٤)

وقال: [حدثنا الوليد بن أبي عبد الله مولى بني أمية عن محمد بن الحنفية قال: ينزل خليفة من بني هاشم بيت المقدس يملأ الأرض عدلاً يبني بيت المقدس بناءا لم يبن مثله يملك أربعين سنة تكون هدنة الروم على يديه في سبع سنين بقين في خلافته ثم يغدرون به ثم يجتمعون له بالعمق فيموت فيها غماً، ثم يلي بعده رجل من بني هاشم ثم تكون هزيمتهم وفتح القسطنطينية على يديه ثم يسير إلى رومية فيفتحها ويستخرج كنوزها ومائدة سليمان بن داود عليهما السلام ثم يرجع إلى بيت المقدس فينزلها ويخرج الدجال في زمانه وينزل عيسى بن مريم (ع) فيصلي خلفه] الفتن: ص٢٤٦.

20-  محمد بن حنفیه می‌گوید: خلیفه‌ای از بنی‌هاشم در بیت المقدس فرود می‌آید و زمین را پُر از عدل می‌کند. بیت المقدس را به گونه‌ای می‌سازد که فردی مانند او نساخته باشد. چهل سال حکومت می‌کند. در (مدت) هفت سال که از خلافت او باقی مانده است، جنگ روم (و از بین بردن آنها) به دست او است. بعد علیه او توطئه می‌کنند و او را در سیاهچال قرار می‌دهند و او آنجا، از غم و اندوه می‌میرد. بعد از او مردی از بنی‌هاشم می‌آید.  شکست آنها و فَتح قسطنطنیه به دست او است. بعد به سمت روم می‌رود و آن را فَتح می‌کند و گنج‌های آن و مائده‌ی سلیمان بن داوود (ع) را بیرون می‌آورد. بعد به بیت المقدس بازمی‌گردد و در آنجا می‌ماند. دجال در زمان او بیرون می‌آید و عیسی بن مریم (ع) (از آسمان) می‌آید و پشت سر او نماز می‌خواند. (فتن: ص ٢٤٦)

وقال: [حدثنا ابن وهب عن ابن لهيعة عن الحارث بن يزيد سمع عتبة بن راشد الصدفي سمع عبد الله بن الحجاج سمع عبد الله بن عمرو بن العاص رضي الله عنهما يقول: الجابر ثم المهدي ثم المنصور ثم السلام ثم أمير العصب فمن استطاع أن يموت بعد ذلك فليمت.

21- عبدالله بن عمرو بن عاص می‌گوید: جابر، بعد مهدی (ع)، بعد منصور (ع)، بعد سلام، بعد امیر عصب، هر فردی بعد از آن می‌تواند بمیرد، بمیرد.

حدثنا ابن وهب عن عبد الرحمن بن زياد عن أبي عبد الرحمن الحبلي عن عبد الله بن عمرو قال: ثلاثة خلفاء يتوالون كلهم صالح عليهم تفتح الأرضين أولهم جابر والثاني المفرج والثالث ذو العصب يمكثون أربعين سنة لا خير في الدنيا بعدهم ...

22- عبدالله بن عمرو می‌گوید: سه خلیفه هستند که ولایت دارند. همه‌ی آنها شایسته هستند. به واسطه‌ی آنها تمام زمین فَتح می‌شود. اولین آنها جابر، دومی آنها مفرج، سومی ذوالعصب. در زمین چهل سال می‌مانند. بعد از آنها در دنیا خیری نیست....

حدثنا الحكم بن نافع عن جراح عن أرطاة قال: بلغني أن المهدي يعيش أربعين عاماً ثم يموت على فراشه ثم يخرج رجل من قحطان مثقوب الأذنين على سيرة المهدي بقاؤه عشرين سنة ثم يموت قتلاً بالسفاح، ثم يخرج رجل من أهل بيت النبي صلى الله عليه وسلم مهدي حسن السيرة يفتح مدينة قيصر وهو آخر أمير من أمة محمد صلى الله عليه وسلم ثم يخرج في زمانه الدجال وينزل في زمانه عيسى بن مريم (ع)] الفتن: ص ٢٤٧ ـ ٢٤٨.

23-  ارطاة می‌گوید: به من (خبری) رسیده است که مهدی (ع) چهل سال زندگی می‌کند. بعد در بَستر خود می‌میرد. بعد مردی از قحطان خروج می‌کند که گوش‌هایش سوراخ است و بر سیره‌ی مهدی (ع) عمل می‌کند. بیست سال می‌ماند. بعد به دست سفاح (خون‌ریز زناکار) کشته می‌شود. بعد مردی از خانواده‌ی پیامبر (ص) خروج می‌کند که مهدی نیکو سیرت است. شهر قیصر را فَتح می‌کند. او آخرین امیر از امت محمد (ص) است. بعد دجال در زمان او خروج می‌کند، و عیسی بن مریم (ع) در زمان او (از آسمان) فرود می‌آید. (فتن: ص ٢٤٧ و ٢٤٨)

وقال: [حدثنا الحكم بن نافع عن جراح عن أرطاة قال: بعد المهدي رجل من قحطان مثقوب الأذنين على سيرة المهدي حياته عشرون سنة ثم يموت قتلاً بالسلاح، ثم يخرج رجل من أهل بيت أحمد صلى الله عليه وسلم حسن السيرة يفتح مدينة قيصر وهو آخر ملك أو أمير من أمة أحمد صلى الله عليه وسلم ويخرج في زمانه الدجال وينزل في زمانه عيسى (ع)] الفتن: ص٢٥١.

24- ارطاة می‌گوید: بعداز مهدی (ع)، مردی از قحطان می‌آید که گوش‌هایش سوراخ است که بر سیره‌ی مهدی (ع) عمل می‌کند. بیست سال زندگی می‌کند. بعد با سلاح کشته می‌شود. بعد مردی از اهل بیت احمد (ص) خروج می‌کند که سیره‌ی نیکویی دارد. شهر قیصر را فَتح می‌کند و آخرین فرمانده یا امیر از امت احمد (ص) می‌باشد. در زمان او است که دجال خروج می‌کند و عیسی (ع) در زمان او (از آسمان) فرود می‌آید. (فتن: ص ٢٥١)