مبحث چهارم: احکام ظهار
اول: ظهار حرام است.
دوم: کفاره با گفتن لفظ ظهار واجب نمیشود، بلکه با بازگشت از آن ـکه همان ارادۀ نزدیکی کردن استـ واجب می شود، و نزدیکی کردن قبل از پرداخت کفاره، حرام است و اگر قبل از پرداخت کفاره نزدیکی کند باید دو کفاره پرداخت نماید، و اگر نزدیکی را تکرار کرد، کفاره تکرار میشود.
سوم: اگر زن را بعد از ظهار طلاق رجعی دهد، سپس در عده رجوع کند تا زمانی که کفاره را نپردازد زن بر او حلال نمیشود، و اگر بعد از اتمام عده دوباره با او ازدواج کند برای نزدیکی نیازی به دادن کفاره نیست. همچنین اگر او را طلاق بائن دهد و در عده با او ازدواج کند، یا هر دو یا یکی از آن ها بمیرد یا هر دو یا یکی از آنها مرتد شود، پرداخت کفاره لازم نیست.
چهارم: در صورتی که مرد بگوید «انتِ علیَّ کَظَهرِ اُمّی اِن شاءَ زیدٌ» (تو برای من مانند پشت مادرم هستی اگر زید بخواهد) و زید بگوید: «میخواهم» ظهار واقع میشود، ولی اگر مرد بگوید: «انتِ علیَّ کَظَهرِ اُمّی اِن شاءَ الله» (تو برای من مانند پشت مادرم هستی اگر خدا بخواهد) ظهار واقع نمیشود.
پنجم: اگر با گفتن یک لفظ با چهار زن ظهار کند باید برای هر کدام از زنها یک کفاره بدهد، و اگر با یکی از زنانش چندین بار پشت سر هم یا جدا گانه ظهار کند باید به ازای هر بار یک کفاره بدهد ـچه این ظهار جداگانه باشد و چه به دنبال آنها باشدـ و اگر قبل از پرداخت کفاره با او نزدیکی کند برای هر بار نزدیکی باید یک کفاره بدهد.
ششم: اگر بدون قرار دادن شرطی ظهار کند تا قبل از پرداخت کفاره، نزدیکی کردن بر او حرام است، و اگر ظهار را مشروط به چیزی کند تا زمانی که شرط محقق نشود نزدیکی کردن جایز است، و اگر قبل از آن نزدیکی کند کفاره واجب نمیشود، و اگر نزدیکی کردن را شرط قرار دهد([139]) بعد از نزدیکی، زن بر او حرام میشود تا کفاره بدهد.
هفتم: نزدیکی کردن برای ظهار کننده قبل از پرداخت کفاره حرام است ـچه کفاره با آزاد کردن بندهای باشد یا گرفتن روزه و یا اطعام کردن باشدـ و اگر در بین روزههای کفاره نزدیکی کند، باید از ابتدا شروع کند و کمتر از نزدیکی مانند بوسیدن و ملاعبه نیز بر او حرام است.
هشتم: اگر ظهارکننده از پرداخت کفاره یا جایگزین آن به جز استغفار ناتوان باشد، همان کفایت میکند.
نهم: اگر زنی که ظهار شده است صبر کند که هیچ، و اگر موضوع را به حاکم ارجاع دهد، حاکم به مرد بین پرداخت کفاره و بازگشت و یا طلاق دادن زن، حق انتخاب میدهد و از آن زمان به او سه ماه مهلت میدهد؛ پس اگر مدت به پایان رسید و یکی از دو مورد را انتخاب نکرد، در غذا و نوشیدنیاش سخت میگیرند تا یکی را انتخاب کند و با سختگیری او را مجبور به طلاق نمیکند و نمیتواند از طرف او طلاق بدهد.
پیوست:
کفارهها
[139]- مانند اینکه بگوید تو مانند پشت مادر من هستی اگر با تو نزدیکی کنم. (مترجم)