جوانان احمد الحسن
وصی و فرستاده امام مهدی علیه السلامآیا همسران پیامبر (ص) جزواهل بیت حساب می شوند؟
اهل تسنن اعتقاد دارند که آیات کریمهای از قرآن وجود دارد که ثابت میکند اهلبیت شامل زوجه (همسر) هم میشود.
بسم الله الرحمن الرحیم:
وَأَيُّوبَ إِذْ نَادَى رَبَّهُ أَنِّي مَسَّنِيَ الضُّرُّ وَأَنتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ *فَاسْتَجَبْنَا لَهُ فَكَشَفْنَا مَا بِهِ مِن ضُرٍّ وَآتَيْنَاهُ أَهْلَهُ. انبیا:83و84.
(...و ايوب را [ياد كن] هنگامى كه پروردگارش را ندا داد كه به من آسيب رسيده است و تويى مهربانترين مهربانان پس [دعاى] او را اجابت نموديم و آسيب وارده بر او را برطرف كرديم و كسان او و نظيرشان را همراه با آنان [مجددا] به وى عطا كرديم [تا] رحمتى از جانب ما و عبرتى براى عبادتكنندگان باشد).
بسم الله الرحمن الرحیم: الُواْ أَتَعْجَبِينَ مِنْ أَمْرِ اللّهِ رَحْمَتُ اللّهِ وَبَرَكَاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ إِنَّهُ حَمِيدٌ مَّجِيدٌ.هود: 73.
(گفتند آيا از كار خدا تعجب میكنى رحمت خدا و بركات او بر شما خاندان [رسالت] باد بى گمان او ستودهاى بزرگوار است).
بسم الله الرحمن الرحیم: فَلَمَّا قَضَى مُوسَى الْأَجَلَ وَسَارَ بِأَهْلِهِ.قصص: 29.
(چون موسى آن مدت را به پايان رسانيد و همسرش را [همراه] برد آتشى را از دور در كنار طور مشاهده كرد به خانواده خود گفت خدا نمیخواهد بر شما تنگ بگيرد).
اما در مورد تطهیر:
بسم الله الرحمن الرحیم: مایرید الله لیجعل علیکم
پاسخ:
بسم الله الرحمن الرحیم. اللهم صلی علی محمد وال محمد الائمه والمهدیین وسلم تسلیما.
اینکه عایشه چون همسر رسولالله (ص) است بدین معنی نیست که مقدس بوده، و از گمراهی معصوم و مصون باشد، به این دلیل که قرآن عظیم صریحاً به گمراهی همسران بعضی انبیاءِ علیهم السلام اشاره کردهاست:
ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِّلَّذِينَ كَفَرُوا اِمْرَأَةَ نُوحٍ وَاِمْرَأَةَ لُوطٍ كَانَتَا تَحْتَ عَبْدَيْنِ مِنْ عِبَادِنَا صَالِحَيْنِ فَخَانَتَاهُمَا فَلَمْ يُغْنِيَا عَنْهُمَا مِنَ اللَّهِ شَيْئًا وَقِيلَ ادْخُلَا النَّارَ مَعَ الدَّاخِلِينَ.تحریم: 10.
(خدا براى كسانى كه كفر ورزيده اند آن نوح و آن لوط را مثل آورده [كه] هر دو در نكاح دو بنده از بندگان شايسته ما بودند و به آنها خيانت كردند و كارى از دست [شوهران] آنها در برابر خدا ساخته نبود و گفته شد با داخل شوندگان داخل آتش شويد).
قَالَ إِنَّ فِيهَا لُوطاً قَالُوا نَحْنُ أَعْلَمُ بِمَن فِيهَا لَنُنَجِّيَنَّهُ وَأَهْلَهُ إِلَّا امْرَأَتَهُ كَانَتْ مِنَ الْغَابِرِينَ.عنکوبت: 32.
(گفت لوط [نيز] در آنجاست گفتند ما بهتر مىدانيم چه كسانى در آنجا هستند او و كسانش را جز زنش كه از باقىماندگان [در خاكستر آتش] است حتما نجات خواهيم داد).
وَلَمَّا أَن جَاءتْ رُسُلُنَا لُوطاً سِيءَ بِهِمْ وَضَاقَ بِهِمْ ذَرْعاً وَقَالُوا لَا تَخَفْ وَلَا تَحْزَنْ إِنَّا مُنَجُّوكَ وَأَهْلَكَ إِلَّا امْرَأَتَكَ كَانَتْ مِنَ الْغَابِرِينَ.عنکوبت: 33.
(و هنگامى كه فرستادگان ما به سوى لوط آمدند به علت [حضور] ايشان ناراحت شد و دستش از[حمايت] آنها كوتاه گرديد گفتند: مترس و غم مدار كه ما تو و خانواده ات را جز زنت كه از باقیماندگان [در خاكستر آتش] است حتما مىرهانيم).
الْخَبِيثَاتُ لِلْخَبِيثِينَ وَالْخَبِيثُونَ لِلْخَبِيثَاتِ وَالطَّيِّبَاتُ لِلطَّيِّبِينَ وَالطَّيِّبُونَ لِلطَّيِّبَاتِ أُوْلَئِكَ مُبَرَّؤُونَ مِمَّا يَقُولُونَ لَهُم مَّغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ كَرِيمٌ.نور: 26.
(زنان پليد براى مردان پليدند و مردان پليد براى زنان پليد و زنان پاك براى مردان پاكند و مردان پاك براى زنان پاك اينان از آنچه درباره ايشان میگويند بر كنارند براى آنان آمرزش و روزى نيكو خواهد بود).
که اگر این آیه آنگونه باشد که فهمیدهای یعنی اینکه ممکن نیست پیامبر (ص) همسری اختیار کند مگر اینکه از لحاظ ظاهر و باطن نیکو باشد، که بدین ترتیب این تعبیر در مقابل صریح قرآن قرار خواهد گرفت که ثابت میکند بعضی همسران پیامبران گمراه بوده و مسیرشان به سوی آتش دوزخ بودهاست. سپس تفسیری از این آیه از جانب اهل سنت وجود دارد که میگوید منظور از بدکار و ناپاک در کلام و گفتار است و نیز پاکیزه و نیکو هم در گفتار و کلام است که ما در اینجا اصل تفسیر را با ذکر مصدر آوردهایم.
(جاء في المعجم الكبير للطبراني: ج23 ص157 – 159: عن سلمة بن نبيط عن الضحاك بن مزاحم، في قوله الخبيثون للخبيثات قال: الخبيثات من القول للخبيثين من الناس، و في قوله: الطيبات للطيبين، قال: الطيبات من القول للطيبين من الناس، حدثنا عبد الله بن محمد بن سعيد بن أبي مريم ثنا محمد بن يوسف الفريابي ثنا ورقاء، عن بن أبي نجيح عن مجاهد في قوله الطيبات و الخبيثات، قال: هو القول السيّئ و الحسن فالقول الحسن للمؤمنين و القول السيئ للكافرين).
(المعجم الکبیر الطبرانی ج 23ص157-159: به نقل از سلمه بن نبیط به نقل از ضحاک بن مزاحم در مورد گفته: (زنان بدکار و ناپاک شایسته مردانی بدین وصفند) میگوید: زنان بدگفتار لایق مردم زشتکار و ناپاکند و در مورد گفته: (زنان پاکیزه و نیکو لایق مردانی این چنین هستند) میگوید: زنان نیکوگفتار برای نیکو و پاکند عبد اللهبنمحمدبنسعیدبنابیمریم به نقل از محمدبنیوسففریابی به نقل از ورقاءِ به نقل از ابنابینجیح از مجاهد در مورد (زنان پاکیزه و زنان بدکار و ناپاک) میگوید: کلام و گفتار نیک و پاکیزه و کلام و گفتار زشت و پلید است. پس گفتار نیک برای مؤمنین و گفتار زشت و پلید برای کافران است).
(حدثنا أبوخليفة ثنا محمدبنعبيدبنحساب ثنا محمدبنثور، عن معمر، عن بنأبينجيح، عن مجاهد في قوله الخبيثات للخبيثين، قال: الخبيثات من الكلام للخبيثين من الناس و الخبيثون من الناس للخبيثات من الكلام، و الطيبات من الكلام للطيبين من الناس و الطيبون من الناس للطيبات من الكلام).
(به نقل از ابو خلیفه از محمدبنعبیدبنحساب از محمدبنثور به نقل از معمرازابینجیح از مجاهد در مورد: (زنان بدکار و ناپاک برای مردان بدکار و ناپاک هستند) میگوید زنان بدکار و ناپاک در کلام و گفتار برای مردمان بدکار و ناپاک هستند، و مردمان بدکار و ناپاک برای زنان بدکار و ناپاک در کلام هستند، و زنان پاک و نیکو در کلام و گفتار برای مردمان پاک و نیکو میباشند و مردمان پاک و نیکو برای زنان پاک و نیکو در کلام و گفتار هستند).
(حدثنا عليبنالمباركالصنعاني ثنا يزيدبنالمبارك ثنا محمدبنثور، عن بنجريج، عن مجاهد في قوله: الخبيثات للخبيثين و الطيبات للطيبين، قال: القول السوء و القول الحسن للمؤمن الحسن و للكافر السئ).
(به نقل از علیبنمبارکصنعانی از یزیدبنمبارک از محمدبنثوربه نقل از ابنجریح از مجاهد در گفتهی: (زنان بدکار و ناپاک برای مردان ناپاک و زنان پاک و نیکو برای مردان نیکو هستند) میگوید: گفتار پلید و گفتار نیک برای مؤمن نیکو و کفار پلید میباشد).
(حدثنا عبدالرحمنبنسالمالرازي ثنا سهلبنعثمان ثنا عليبنمسهر و مروانبنمعاوية، قالا: حدثنا عبدالملكبنأبيسليمان، عن القاسمبنأبيبزة، عن سعيدبنجبير، في قوله: الخبيثات للخبيثين و الطيبات للطيبين، قال: الخبيثات من القول للخبيثين من الناس و الطيبات من القول للطيبين من الناس).
(به نقل از عبد الرحمنبنسالمراضی از سهلبنعثمان از علیبنمسهر و مروانابنمعاویه به نقل از عبدالملکبنابیسلیمان از قاسمبنابیبزه از سعیدبنجبیر در مورد گفته: (زنان بد کار و ناپاک برای مردان ناپاک و زنان پاک و نیکو برای مردان نیکو هستند) میگوید: زنان بدکار و ناپاک در گفتار و کلام برای مردمان ناپاک و زنان پاک و نیکو برای مردمان نیکو میباشند).
و ممکن است مراد از زنان بدکار و ناپاک و زنان پاک و نیکو زنانی خاص در زمان حضرت رسول (ص) یا اینکه زنانی مشخص و با صفاتی مشخص بوده و کلام بصورت عام نباشد، بنابراین شما چگونه قرآن را برحسب خواستهها و افکار خود تفسیر میکنید؟!! به هر حال درک و فهم شما از این آیه مخالف صریح قرآن است که یاد میکند بعضی پیامبران با زنانی ازدواج کردهاند که از اهل آتش جهنم هستند. اما در مورد اهلبیت پیامبر (ص) و اختصاص علیبنابیطالب و فرزندانشان به آن، امری است که از طریق شیعه و سنی به اثبات رسیدهاست حال بعضی از روایات را که از اهل سنت در اینباره نقل شدهاست را برای شما ذکر میکنم که حجیت را بر شما تمام کنم:
(حدثنا زكريابنيحيىالساجي ثنا أحمدبنإسحاقالأهوازي ثنا أبوأحمدالزبيري ثنا حسنبنصالح، عن عبدالملكبنأبيسليمان، عن القاسمبن أبي بزة، عن مجاهد أو سعيدبنجبير في قوله الخبيثات للخبيثين، قال: الخبيثات من القول للخبيثين من الناس و الطيبات من القول للطيبين من الناس حدثنا زكريابنيحيىالساجي ثنا أحمدبنإسحاقالأهوازي ثنا أبوأحمدالزبيري ثنا حسنبنصالح، عن عبدالملكبنأبيسليمان، عن القاسمبنأبيبزة، عن مجاهد أو سعيدبنجبير في قوله الخبيثات للخبيثين، قال: الخبيثات من القول للخبيثين من الناس و الطيبات من القول للطيبين من الناس).
(روى أحمد في مسنده: عن عليبنزيد، عن أنسبنمالك، أن النبي كان يمر ببيت فاطمة ستة أشهر إذا خرج إلى الفجر فيقول: (الصلاة يا أهل البيت، إنما يريد الله ليذهب عنكم الرجس أهل البيت و يطهركم تطهيراً).مسند احمد: ج 3 ص 259.
(به نقل از علیبنزید از انسبنمالک نقل شدهاست که پیامبر اعظم (ص) به مدت شش ماه هنگامی که میخواستند برای نماز صبح تشریف ببرند به خانه فاطمه سرزده و میفرمود: (وقت نماز است. خدا چنین میخواهد هر رجس و آلایش را از شما خانوادهی نبوت ببرد و شما را از هر عیب پاک و منزه گرداند).
(وروى أيضاً: عن شدادأبىعمار، قال: دخلت على وائلةبنالأسقع و عنده قوم فذكروا علياً، فلما قاموا قال لي: ألا أخبرك بما رأيت من رسولالله؟ قلت: بلى، قال: أتيت فاطمة (رضي الله تعالى) عنها أسألها عن علي، قالت: توجه إلى رسولالله، فجلست أنتظره حتى جاء رسولالله ومعه علي و حسن و حسين (رضي الله تعالى عنهم) آخذ كل واحد منهما بيده حتى دخل، فأدنى علياً و فاطمة فأجلسهما بين يديه و أجلس حسناً و حسيناً كل واحد منهما على فخذه ثم لف عليهم ثوبه أو قال: كساء، ثم تلا هذه الآية:﴿إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً﴾، و قال: (اللهم هؤلاء أهل بيتي و أهل بيتي أحق).مسند احمد: ج 4 ص 107
(به نقل از شداد ابیعمار که میگوید: به منزل وائلهبنأسقع رفتم و نزد او جماعتی بودند که ذکر علی را به میان آوردند سپس هنگامی که رفتند، وائله به من گفت میخواهی از آنچه که از رسولالله دیدم تو را باخبر سازم؟ گفتم بله،گفت: به منزل فاطمه (رضی الله عنها) رفتم و از او سراغ علی را گرفتم وگفت نزد رسولالله صلیالله علیه و سلم رفته است پس در آنجا نشسته و منتظر او شدم تا وقتی که رسولالله تشریف آوردن و همراه ایشان علی و حسن و حسین (رضی اللهعنهما) بودند و در حالی که دست حسن و حسین در دستان رسولالله بود وارد شدند سپس همراه ایشان علی و فاطمه را نزدیک خود نشاند و حسن و حسین را روی دو پای خویش نشاند و بعد لباس یا همان عبای خود را دور آنها پیچاند سپس این آیه را تلاوت فرمود: اِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً (همانا خدا چنین میخواهد هر رجس و آلایش را از شما خانوادهی نبوت ببرد و شما را از هر عیب پاک و منزه گرداند) و فرمود: خداوندا این افراد اهلبیت من هستند و اهلبیت من محقترند).
وروى أيضاً: عن عطاءبنأبيرباح، قال: (حدثني من سمع أم سلمة تذكر إن النبي كان في بيتها، فاتته فاطمة ببرمة فيها خزيرة فدخلت لها عليه، فقال لها: ادعى زوجك و ابنيك، قالت: فجاء علي و الحسين و الحسن فدخلوا عليه فجلسوا يأكلون من تلك الخزيرة و هو على منامة له على دكان تحته كساء له خيبري، قالت: و أنا أصلي في الحجرة، فأنزل الله عزوجل هذه الآية: ﴿إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً﴾ قالت: فأخذ فضل الكساء فغشاهم به ثم أخرج يده فألوى بها إلى السماء، ثم قال: اللهم هؤلاء أهل بيتي و خاصتي، فاذهب عنهم الرجس و طهرهم تطهيراً، اللهم هؤلاء أهل بيتي و خاصتي فاذهب عنهم الرجس و طهرهم تطهيراً، قالت: فأدخلت رأسي البيت فقلت و أنا معكم يا رسولالله؟ قال: إنك إلى خير إنك إلى خير.مسند احمد: ج 6 ص 292.
(به نقل از عطاءِبنابیرباح که میگوید: از شخصی شنیدم که میگفت: از امسلمه شنیدم که میگوید روزی پیامبر (ص) در منزل ایشان بوده که فاطمه نزد ایشان آمده در حالی که خوراکی از نان و گوشت خردشده برای پیامبر (ص) آورده بود پس وقتی داخل شد پیامبر (ص) به ایشان فرمود: همسر و دو پسرت را بگو به نزد من بیایند، پس علی و حسن و حسین آمدند وارد شده و نشستند و شروع به خوردن از آن غذا کردند پیامبر (ص) در جای خواب خود نشسته بود و عبا یا همان کسای حیبری ایشان زیرشان قرار گرفته بود. امسلمه میگوید من در اتاق در حال خواندن نماز بودم پس خدای تبارک و تعالی این آیه را نازل فرمود اِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً (همانا خدا چنین میخواهد هر رجس و آلایش را از شما خانوادهی نبوت ببرد و شما را از هر عیب پاک و منزه گرداند). سپس پیامبر عبای خود را دور آنها پیچاند و دستان خود را به سوی آسمان بالا برد و فرمود: خداوندا این افراد اهلبیت و خواص من هستند پس هر رجس و آلایش را از آنها ببر و آنها را از هر عیب پاک و منزه گردان. امسلمه میگوید: من هم سر خود را داخل اتاق کردم وگفتم ای رسولالله (ص) آیا من هم با شما هستم؟ فرمود: همانا تو عاقبت به خیر خواهیشد).
عن مصعب بنشيبة، عن صفية بنت شبية، قالت: قالت عائشة: (خرج النبي غداة و عليه مرط مرحل من شعر أسود، فجاء الحسن بن علي فادخله، ثم جاء الحسين فدخل معه، ثم جاءت فاطمة فأدخلها، ثم جاء علي فادخله، ثم قال: إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً.صحیح مسلم: ج 7 ص 130.
(به نقل از مصعببنشیبه از صفیه دختر شیبه که میگوید: عایشه میگوید روزی پیامبر زود هنگام از خانه بیرون رفت در حالی که عبایی از پشم سیاه بر تن داشت، پس حسن بن علی آمد و پیامبر او را زیر عبای خود وارد کرد بعد حسین بن علی آمد و او را نیز زیر عبای خود وارد کرد سپس فاطمه آمد و پیامبر او را نیز زیر عبای خود وارد کرد و بعد علی آمد و پیامبر او را نیز وارد کرد سپس فرمود: اِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً (همانا خدا چنین میخواهد هر رجس و آلایش را از شما خانوادهی نبوت ببرد و شما را از هر عیب پاک و منزه گرداند).
وروى الحاكم عن إسماعيلبنعبد اللهبنجعفربنأبيطالب، عن أبيه، قال: (لما نظر رسولالله إلى الرحمة هابطة قال: ادعوا لي ادعوا لي، فقالت صفية: من يا رسولالله؟ قال: أهل بيتي علياً و فاطمة و الحسن و الحسين، فجيئ بهم فألقى عليهم النبي كساءه ثم رفع يديه ثم قال: اللهم هؤلاء آلي فصل على محمد و على آل محمد، و أنزل الله عزوجل: إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً.المستدرک للحاکم النیشابوری: ج 3 ص 147-148.
(به نقل از اسماعیلبنعبدالله بنجعفر بنابیطالب به نقل از پدرشان که میفرماید: هنگامی که پیامبر نزول رحمت الهی را مشاهده کرد، فرمود: بگویید نزد من بیایند بگوید نزد من بیایند، صفیه گفت چه کسی را ای رسولالله؟ پیامبر فرمود: اهلبیتم را علی و فاطمه و حسن و حسین را، سپس وقتی آمدند پیامبر عبای خود را روی آنها انداخت پس دستان خود را به سوی آسمان بلند کرد و فرمود: خداوندا اینها اهلبیت من هستند پس درود فرست بر محمد و بر آل محمد پس خدای عزوجل این آیه را نازل فرمود: اِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً (همانا خدا چنین میخواهد هر رجس و آلایش را از شما خانوادهی نبوت ببرد و شما را از هر عیب پاک و منزه گرداند).
وروى الترمذي عن عطاء، عن عمربنأبيسلمة ربيب النبي، قال: (نزلت هذه الآية على النبي -إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً- في بيت أم سلمة، فدعا النبي فاطمة و حسناً و حسيناً فجللهم بكساء و علي خلف ظهره فجلله بكساء ثم قال: اللهم هؤلاء أهل بيتي فأذهب عنهم الرجس و طهرهم تطهيراً. قالت أم سلمة: و أنا معهم يا رسولالله؟ قال: أنت على مكانك و أنت إلى خير). سنن ترمذی: ج 5 ص 328.
به نقل از عطاءِ از عمربنابیسلمه فرزند خواندهی پیامبر که میگوید: این آیه: اِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً (همانا خدا چنین میخواهد هر رجس و آلایش را از شما خانوادهی نبوت ببرد و شما را از هر عیب پاک و منزه گرداند) در خانهی امسلمه بر پیامبر نازل شد پس پیامبر فاطمه و حسن و حسین و علی را خواند و آنها را زیر عبای خود وارد کرد و فرمود: خداوندا اینها اهلبیت من هستند پس هر رجس و آلایشی را از آنها ببر و آنها را از هر عیب پاک و منزه گردان، امسلمه گفت: ای رسولالله آیا من هم با آنها هستم؟ پیامبر فرمود: تو همان جا بمان و تو عاقبت به خیر میشوی).
و چیزی که در این احادیث و خصوصاٌ حدیث اخیر بسیار واضح است دلالت آنها بر حصر اهلبیت در علی و فاطمه و فرزندان آنها میباشد طوری که این نیست حتی شامل امسلمه همسر پیامبر (ص) هم نمیشود. علاوه بر این دلایل بیشتری نیز وجود دارد: و در آخر از خدای تبارک و تعالی برای شما هدایت و انا به راه حق و حقیقت را مسألت دارم.
و الحمدلله رب العالمین وصلی الله علی محمد وآل محمد الائمه والمهدیین وسلم تسلیما .
انجمن علمی انصار امام مهدی علیهم السلام (خداوند در زمین تمکینش دهد).
شیخ ناظم عقیلی
منبع: کتاب پاسخهای روشن گرانه جلد3.