پاسخ به شبهه ای در مورد شوری

در دُرالمنثور آمده:

 (خطیب آن را در روایت مالک استخراج نموده از علی رضی‌الله عنه فرمود: گفتم یا رسول‌‌الله اموری پس از شما بر ما نازل می‌شود که در قرآن نازل نشده‌اند و در مورد آنها چیزی از شما نشنیده‌ایم فرمود: عابدان امتم را جمع کنید و آن امر را بین خود به شوری بگیرید و به‌واسطۀ رأی واحد آن را انجام ندهید).[1]

پاسخ:

اولاً: برطبق مبنا و اصول پذیرش روایت خود شبهه گذار، این نص در مصادر حدیث مورد اعتماد، وارد نشده است. چنانچه ابن‌عبدالبر می‌گوید: (این حدیث از احادیث مالک شناخته شده نمی‌باشد مگر با این اسناد و هیچ اصلی در حدیث مالک نزد آنان وجود ندارد و نه در حدیث غیر او، و ابراهیم و سلیمان (از نظر سند قوی) نمی‌باشند و نمی‌توان به آنان احتجاج کرد.

گفتم: (الدارقطنی در غرائب مالک صحیح نیست، می‌گوید: ابراهیم‌بن ابی‌الفیاض متفرد و آن‌را به تنهایی از سلیمان نقل می‌کند و بدون مالک ضعیف می‌باشد. همچنین خطیب در کتاب الرواة از مالک از طریق ابراهیم از سلیمان می‌گوید: از مالک چیزی ثابت نشده والله اعلم).([2])

ثانیاً: با فرض صحیح بودن آنچه می‌گوید او در مورد امری سخن می‌گوید که نه در قرآن نازل شده و نه ‌از رسول‌خدا (ص) سخنی در مورد آن وارد شده باشد و نیز اموری پس از آن یافت می‌شود که موضوعی برایشان دیده نشده است‌ یا اینکه ضرورتی‌که باید مطرح شود که هدایت و ارشاد و تصمیم‌گیری درست در مورد آن صورت گیرد. که این نیز، موضوعی عام برای سایر وقایع و مسائل مستحدثه زندگی روزمره اجتماعی و مدنی و نظم و ترتیب مرتبط به آن می‌باشد.

ثالثا: رسول‌خدا (ص) کسانی که رهبریت و ولایت متوجه آنها می‌شود را تعیین و تبیین فرمود که مسئولیت حکم بر دوش آنان خواهد بود (عابدین امتم را برای آن جمع‌آوری نمایید) و در آنجا گروه و جهتی است که مأمور و مسئول جمع‌آوری صالحین از مؤمنین برای مشورت و شوری می‌باشد و آن عابد صالح از میان امتش کیست که مردم به او ارجاع داده شده‌اند؟ مگر کسی جز اهل‌بیت آن حضرت (ص)، همان کسانی که به پیروی و اقتداء به آنان امر شده‌ایم و اینکه آنان ‌همراه قرآن می‌باشند و هرگز از آن جدا نیستند.

پی نوشت:

[1]- الدر المنثور: ج 6 ص 10 تفسیر الآلوسی ج 25 ص 46.

[2]- لسان المیزان – ابن حجر: ج 3 ص 78.