جوانان احمد الحسن
وصی و فرستاده امام مهدی علیه السلامارث
پرسش 92:
آیا حقوق بازنشستگیِ میت جزو ارث حساب می‌شود؟ آیا حقوق عقب‌افتاده، حق همۀ خانوادۀ میت هست؟ با توجه به اینکه قانون، حق دختری که ازدواج‌کرده و پسری که در حال تحصیل نیست را از حقوق بازنشستگی منتفی می‌داند. آیا در این مورد، شرع برای آنها حقی واجب می‌کند؟ حق پسری که در کشوری دیگر در حال تحصیل است و ما نمی‌توانیم ثابت کنیم که او در حال تحصیل است و حقوقش نیز قطع‌شده و درنهایت حق او بین همسر و پسر کوچکش تقسیم‌شده و اکنون حقوق بازنشستگی فقط به اسم همسر و پسر کوچک می‌آید چطور؟
پاسخ:
دیگران باکسانی که آن مال به آنها داده‌شده است شریک نیستند.
پرسش 93:
مردی از دنیا رفته و خانه‌ای برای فرزندانش (پنج پسر و دو دختر) منزلی به‌جا گذاشته است و همۀ آنها با مادرشان در آن خانه ساکن هستند. سه پسر در این خانه ازدواج‌کرده‌اند که هر کدام‌یک اتاق دارند. یکی از پسران که ازدواج‌کرده است اقدام به ساختن طبقۀ بالاییِ ساختمان کرد که با مخالفت یکی از برادرانش مواجه شد، مبنی بر اینکه اگر خانه فروخته و سهم‌ها تقسیم شود تو نمی‌توانی از ما هزینه‌های ساخت (آن طبقه) را بگیری. او بااینکه چیزی نگیرد موافقت کرد و بعد از چند سال به اتاقی که در آن ازدواج‌کرده بود رفت و طبقۀ بالایی را اجاره داد، با توجه به اینکه اجاره‌بها را خودش دریافت می‌کرد؛ و چند سال به همین ترتیب سپری شد. امروز او از دیگر برادرانش می‌خواهد خانه را بدون طبقۀ بالایی قیمت‌گذاری کنند تا بتواند مابه‌التفاوت قیمت خانه و طبقۀ بالایی را علاوه بر سهمش از خانه بگیرد. حال سؤال این است:
1- آیا تصرف در سقف خانۀ ارثی از سوی یکی از ورثه جایز است؟
2- آیا باقی ورثه در اجاره‌بهای طبقۀ بالایی سهمی دارند؟ و اگر سهم دارند چگونه آن را بگیرند درحالی‌که چند سال از این موضوع گذشته و (ارزش) پول کشور تغییر کرده است.
3- طبقۀ بالایی از آنِ کیست؟ آیا او می‌تواند آن را تخریب کند یا نه؟
4- او همیشه ساکن آن طبقه بوده است. آیا می‌تواند در خانه‌ای که این طبقه رویش ساخته‌شده است تصرف کند؟ و اگر دیگر ورثه جمع شوند تا تصرفی در خانه کنند آیا او می‌تواند مانع شود؟
پاسخ:
بهای آنچه او ساخته از آنِ او است؛ پس سؤال شما از اینکه آیا شما از آن چشم‌پوشی کنی صحیح نیست؛ اما شما در بهره‌برداری از سایر موارد (جدا ازآنچه او بناکرده است) حق‌دارید؛ یعنی ارزش زمین جداگانه و قیمت بنایی که او ساخته نیز جداگانه محاسبه و اجاره‌بها با توجه به قیمت زمین و بنایی که او ساخته است، قسمت می‌شود؛ هر مقدار که مختص بنا است از آن او هر مقدار از اجاره‌بها که به زمین تعلق دارد، برای تمام ورثه و همچنین او (که از ورثه است) می‌باشد.
در مورد تقسیم ارث، هرزمانی که یکی از ورثه یا بعضی از آنها خواستار تقسیم شوند باید ارث را تقسیم نمود، یا حداقل حق کسی را که خواستار تقسیم‌شده است باید داد و مخالفت یک نفر یا بیشترِ آنها با تقسیم کردن، اثری در متوقف کردن تقسیم ارث ندارد. ارث حق وارث است و بعضی از ورثه حق به تأخیر انداختن استفادۀ سایرین از ارث را ندارند.
پاسخ های فقهی ج 3.