جوانان احمد الحسن
وصی و فرستاده امام مهدی علیه السلامقرارداد بیمه
پرسش 99:
احکام شرعی در خصوص بیمۀ عمر، بیمۀ خدمات درمانی و بیمۀ حوادث و سرقت و به‌طورکلی هر چیزی که به بیمه مربوط می‌شود چیست؟
پاسخ:
بیمه‌نامه: قراردادی است که از یکسو بین شرکت بیمه‌کننده (بیمه‌گر) و از سوی دیگر با شخص، اشخاص یا شرکت دیگری (بیمه شونده یا بیمه‌گزار) منعقد می‌گردد.
در این قرارداد، بیمه‌گر به بیمه‌گزار متعهد می‌گردد که در صورت بروز حادثه بر چیزی معین در مدتی معین جبران خسارت کند و پول معینی را در مدت معین به او یا ورثه‌اش پرداخت نماید.
چند مسئله:
1- بیمه‌گزار ملزم به پرداخت مبلغ معین‌شده، طبق قرارداد و در مدت معین‌شده می‌باشد و در غیر این صورت، بیمه‌گر از پرداخت خسارت پیش‌آمده امتناع و قرارداد را فسخ خواهد کرد و اگر بخشی از مبلغ بیمه‌نامه توسط بیمه‌گزار به بیمه‌گر پرداخت‌شده باشد، نصف این مبلغ را به بیمه‌گزار پرداخت نماید.
2- اگر بیمه‌گزار در پرداخت مبلغ مقرر تعلّل کند، بیمه‌گر در مهلت دادن به او یا فسخ قرارداد و بازگرداندن نصف مبلغی که بیمه‌گزار به او پرداخت کرده است، مختار می‌باشد؛ اگر که بیمه‌گزار چیزی از مبلغ را پرداخت کرده باشد.
3- اگر بیمه‌گر شرط کند که چنانچه بیمه‌گزار در پرداخت اقساط و یا مبلغ باقی‌مانده در قرارداد تعلل یا امتناع کند و به دنبال آن، بیمه‌گر قرارداد را فسخ نماید و بیمه‌گر چیزی از مبلغ پرداخت‌شده را به بیمه‌گزار پرداخت ننماید، این شرط صحیح است.
4- بیمه‌گر باید در صورت بروز حادثه بیمه‌گزار را جبران خسارت نماید و در صورت عدم پرداخت این مبلغ از سوی بیمه‌گر، قرارداد فسخ نمی‌گردد بلکه او باید جبران خسارت نماید.
5- باید بیمه‌گر قبل از انعقاد قرارداد توانایی جبران خسارت را داشته باشد و چنانچه پس از عقد قرارداد مشخص شود که بیمه‌گر قادر به پرداخت خسارت احتمالی نیست، برای بیمه‌گزار این حق محفوظ می‌باشد که قرارداد را فسخ و مبلغ پرداخت‌شده از سوی او باز گردانیده شود؛ حتی اگر پس از مشخص شدن ابتدایی ناتوانی بیمه‌گر از پرداخت خسارت، توانایی پرداخت خسارت در او ایجاد شود.
6- اگر در ابتدا بیمه‌گر توانایی جبران خسارت را داشته باشد و بعداً ناتوانی از پرداخت بر او عارض شود، بیمه‌گزار حق فسخ قرارداد و باز پس گرفتن نصف مبلغ پرداخت‌شده به بیمه‌گر را دارد.
7- اگر بیمه‌گر شرط کند که در صورت بروز ناتوانی از پرداخت خسارت، بیمه‌گزار حق فسخ قرارداد را ندارد و نصف مبلغ پرداخت‌شده به او باز گردانیده نشود، چنین شرطی صحیح نیست.
8- اگر بیمه‌گر شرط کند که در صورت بروز ناتوانی از پرداخت خسارت، کل مبلغ پرداخت‌شده را بازگرداند، شرط صحیح است.
پاسخ های فقهی ج 1 ص 58-62.