معنای سبحان ربی العظیم و بحمده؟ فرق ذکر رکوع (ربی العظیم) و سجود (ربی الاعلی)؟ معنای «سبح اسم ربک الاعلی»؟

پرسش (1): معنای سبحان ربی العظیم و بحمده.
معنای سبحان ربی العظیم و بحمده چیست؟
پاسخ:
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

تسبیح یعنی منزّه داشتن از نقص، و حمد یعنی ستایش و مدح به کمال. حقیقت آن است که تسبیح از سوی بنده ممکن نیست مگر با مدح و ثنای پروردگار. این ذکر، همان تسبیح به ثنای خداوند سبحان است. این ذکر بیانی است بر این‌که تسبیح جز با ثنا نمی‌باشد. بنابراین تمام دعا‌ها عبارت‌اند از مدح و ثنا و حمد، و سرور تسبیح‌گویان محمدِ حامد (ستایش‌گر)(ص) می‌باشد.
متشابهات ج 2
www.almahdyoon.co
 

پرسش (2) بین ذکر رکوع و ذکر سجود در نماز چه تفاوتی وجود دارد؟
بین ذکر رکوع: «سبحان ربی العظیم و بحمده» و ذکر سجود: «سبحان ربی الاعلی و بحمده» چه تفاوتی وجود دارد؟
پاسخ:
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

رکوع، حالت خضوع و تَذَلُّل از سوی عبد برای خداوند سبحان و متعال در مرتبه‌ی ذات است و ذکر مناسب برای این خضوع در این مرتبه، حمد و ستایش مربی عظیم یا علی است.
اما سجود، حالت خضوع و تذلل از سوی عبد برای خداوند سبحان و متعال در مرتبه‌ی «کُنه یا حقیقت» است و ذکر متناسب برای این خضوع در این جایگاه، حمد و ستایش مربی اعلی یا اعظم می‌باشد. مرتبه‌ی بنده در شناخت خدا در سجده، عظیم‌تر از مرتبه‌ی بنده در شناخت خدا در حالت رکوع است.
متشابهات ج 2
www.almahdyoon.co
 

پرسش (3) معنای (اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلَى) (نام پروردگار بزرگ تو)
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

(سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلَى)
(نام پروردگار بزرگ خويش را به پاکی ياد کن)
چیست؟
پاسخ:
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

تسبیح فقط از طریق مدح و ثنای عبد نسبت به پروردگار سبحان و متعال محقق می‌شود و مدح و ثنا بر اساس آن چیزی است که خداوند سبحان و متعال از طریق اولیایش از انبیا و فرستدگان و ائمه (ع) به ما آموخته است، و کم‌ترین حمد و ثنا همان شکرگزاری می‌باشد.
تسبیح با شکر آغاز می‌شود و با حمد پایان می‌یابد. شکر خداوند سبحان و متعال با شکر خلق او و ادای حق‌شان آغاز می‌شود؛ چرا که خلق عیال خدایند و محبوب‌ترین خلق نزد خدا مهربان‌ترین آن‌ها نسبت به عیال او می‌باشد، که این مطلب در حدیث از معصومین (ع) روایت شده است.(1)
پس بنده هنگامی پروردگار سبحان و متعالش را تسبیح می‌گوید که رحمتی بر مؤمنان و رأفتی بر یتیمان و مسکینان باشد و هم‌چنین غلظت و شدتی بر کافران، و او حقّی باشد که بر زمین سِیر می‌کند.
(اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلَى) عبارت است از علی (ع)؛ چرا که او اسم اعلی و اعظم است. علی همراه با حق است و حق با علی. بنابراین (سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلَى) می‌شود: حقی باش که بر زمین سِیر می‌کند؛ یعنی؛ بر خلاف آن‌چه پنداشته می‌شود، با عمل او را تسبیح بگو نه با گفتار.
منابع:
1- - امام صادق(ع) می‌فرماید: «رسول خدا (ص) فرمود: خلق عیال خداوند است؛ پس محبوب‌ترین خلق در نظر خداوند کسی است که به عیال خداوند سود برساند و سرور و شادمانی برای اهل‌بیت بیاورد....». کافی: ج 2 ص 164.
متشابهات ج 2
www.almahdyoon.co