: آیا بسمله سوره‌ی فاتحه با بقیه فرق می‌کند؟
آیا «بسمله» سوره‌ی فاتحه با بسمله‌های بقیه‌ی سوره‌های قرآن متفاوت است؟ و آیا بسمله، جزئی از سوره است؟
پاسخ:
 بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

بسمله سوره‌ی فاتحه، اصل و ریشه است(1) و بسمله در سایر سوره‌های قرآن، صورتی برای جزئی از این اصل می‌باشند (که نمایان‌گر آن جزء هستند)؛ همه‌ی قرآن در سوره‌ی فاتحه و سوره‌ی فاتحه در بسمله آن است و هر بسمله قرآن، در بسمله سوره‌ی فاتحه (مستتر) می‌باشد. بسمله در سوره‌ی فاتحه، آیه‌ای از آیه‌های آن است در‌حالی‌که بسمله در سایر سوره‌ها، جزئی از سوره هستند ولی آیه‌ای (مستقل) از آیات آن سوره نمی‌باشند.
نام‌های سه‌گانه یعنی «الله، الرحمن و الرحیم»(2) در لاهوت یا همان ذات اقدس الهی أرکان اسم اعظم اعظم اعظم (هو) هستند؛ نام‌های سه‌گانه همان مدینه‌ی کمالات الهی هستند؛ یعنی الله که درب ظاهر (بیرون) و درب باطن (درون) دارد یعنی الرحمن الرحیم.
این نام‌های سه‌گانه‌ی در خَلق، حضرت محمد ص و امام علی ع و فاطمه‌ی زهرا س می‌باشند؛ یعنی مدینه‌ی عِلم (شهر دانش)، محمد ص و درب ظاهر و باطن آن علی و فاطمه ع می‌باشند.
این نام‌های سه‌گانه اَرکان اسم اعظم اعظم (الله الرحمن الرحیم) می‌باشند:
 بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

قُلِ ادْعُواْ اللهَ أَوِ ادْعُواْ الرَّحْمَنَ أَيًّا مَّا تَدْعُواْ فَلَهُ الأَسْمَاء الْحُسْنَى(3)
(بگو خدا را بخوانيد يا رحمان را بخوانيد، هر‌كدام را بخوانيد براى او نام‌هاى نيكو است).
این نام‌های سه‌گانه یعنی «محمد، علی و فاطمه» خود اسم اعظم هستند؛ پس محمد از خدا است و او کتاب خدا بلکه او تجلّی خداوند در خَلق است، و علی و فاطمه از رحمت خداوند هستند؛ پس آن‌ها (الرحمن الرحیم) می‌باشند:
 بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

(و وَوَهَبْنَا لَهُم مِّن رَّحْمَتِنَا وَجَعَلْنَا لَهُمْ لِسَانَ صِدْقٍ عَلِيًّا)(4)
(و از رحمت خويش به آن‌ها ارزانی داشتيم و برای آن‌ها زبان نیکوی بلندمرتبه قرار دادیم).
بسمله سوره‌ی فاتحه، حقیقت است و بسمله در سایر سوره‌ها نمایی غیرکامل (جزئی) از این حقیقت است و هر‌یک جهتی از جهات آن را منعکس می‌کنند. گویا بسمله سوره‌ی فاتحه در مرکزی قرار می‌گیرد که مجموعه‌ای از آینه‌ها آن را احاطه می‌کنند و هر‌کدام از این آینه‌ها نمایی از جهت معیّنی از آن را که با دیگری متفاوت است، منعکس می‌کند و در عین حال همه‌ی سوره‌ها در حقیقتی واحد مشترک می‌شوند، همان‌طور که همه‌ی آن‌ها با حقیقت مشترک می‌شوند؛ چرا‌ که هر کدام، جهتی معین از آن نور اصلی را منعکس می‌کنند.
پس اگر قرآن را با عقل خود تجسّم نمایی، بسمله سوره‌ی فاتحه را همانند نقطه‌ای می‌یابی که همه‌ی قرآن گِرد آن می‌چرخد؛ حتی تورات و انجیل و هر آن‌چه را که همه‌ی پیامبران و فرستادگان با خود آورده‌اند. پس بسمله سوره‌ی فاتحه، رسالت، ولایت، سرآغاز و نهایت است.
منابع:
1- از سید موحّدین ع روایت شده است: «علمِ آن‌چه بوده و آن‌چه هست، جملگی در قرآن وجود دارد و علم قرآن در سوره‌ی فاتحه و علم فاتحه در بسم الله الرحمن الرحیم می‌باشد». نور البراهین سید نعمت الله جزایری: ج1 ص315.
2- سید در تفسیر سوره‌ی فاتحه صورت واضحی از اسامی سه‌گانه‌ی «الله، رحمن و رحیم» را به تصویر می‌کشند؛ ارکان اسم «اعظم اعظم اعظم». مراجعه نمایید.
3- إسراء: 110.
4- مریم: 50.
متشابهات ج 1
www.almahdyoon.co